Ocena wiarygodności ekonomicznej Polski wzrosła w 2023 do -1,15
Łączna ocena wiarygodności ekonomicznej Polski wzrosła na koniec 2023 roku do minus 1,15, z -1,83 na koniec 2022 roku. Z pięciu analizowanych krajów Europy Środkowo-Wschodniej wiarygodność ekonomiczna spadła w zeszłym roku tylko w przypadku Węgier do -2,32 z -2,02 na koniec 2022 roku.
Końcowa wartość indeksu jest syntetyczną oceną o tym, jakie zmiany nastąpiły w danym roku w porównaniu do przeciętnego poziomu wszystkich badanych krajów, czyli Polski, Czech, Węgier, Rumunii i Słowacji.
Ujemna wartość indeksu oznacza regres w stosunku do wartości przeciętnej z lat 2008-2023.
Trzecia edycja indeksu wiarygodności ekonomicznej została przedstawiona podczas Kongresu Open Eyes Economic Summit w Krakowie.
Raport został opracowany przy zaangażowaniu Europejskiego Kongresu Finansowego, Fundacji Wolności Gospodarczej, Instytutu Finansów Publicznych, Konfederacji Lewiatan, Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie oraz Open Eyes Economic Summit.
"Od początku prac nad Raportem IWEP staraliśmy się uwypuklić to, że o wiarygodności ekonomicznej danego kraju decyduje nie tylko aktualny stan jego gospodarki, lecz także, a tak naprawdę przede wszystkim, model państwa i będący jego efektem sposób prowadzenia polityki gospodarczej i społecznej" - napisali autorzy raportu.
"Prezentowany przez nas system wskaźników ma charakter interdyscyplinarny i odzwierciedla, na ile zmiany w modelu państwa i jego instytucjach prowadzą do zmian w polityce publicznej w takim zakresie, w jakim wpływają w konsekwencji na wiarygodność ekonomiczną Polski" - dodali.
Autorzy raportu wskazują, że demontowanie demokracji i wywołana tym erozja jakości instytucji otwiera pole dla arbitralnych interwencji gospodarczych, nastawionych na poddanie różnych obszarów gospodarki politycznej kurateli i kontroli.
"A to prowadzi w sposób nieunikniony do pogarszania się efektywności i narastania nierównowag makroekonomicznych, w tym także do powiększania się deficytu budżetowego ponad wielkość oszczędności krajowych, które są dostępne na jego finansowanie" - napisano w raporcie.
W opracowanym systemie wskaźników składających się na Indeks WEP cztery z ich ośmiu grup dotyczą modelu państwa. Dwie dotyczą oceny stanu praworządności i wolności prowadzenia działalności gospodarczej. Dwie pozostałe dotyczą oceny Polski jako wiarygodnego członka społeczności międzynarodowej, który wywiązuje się z umów międzynarodowych.
Pozostałe grupy wskaźników wykorzystywane są do oceny skuteczności prowadzonej polityki gospodarczej i społecznej. Umożliwiają ocenę stopnia, w jakim polityka gospodarcza sprzyja stabilności pieniądza, systemu finansowego i finansów publicznych oraz stopnia, w jakim służy poprawie i bezpieczeństwu pracy oraz jakości usług publicznych.
Raport zawiera rekomendacje dotyczące działań w kilku obszarach: praworządności, swobody działalności gospodarczej, wiarygodności finansów publicznych, stabilności pieniądza i systemu finansowego, ochrony i bezpieczeństwa pracy, jakości usług publicznych, klimatu i środowiska oraz respektowania zobowiązań międzynarodowych.
"Rząd Polski powinien zdecydowanie przyspieszyć prace nad projektami ustaw przywracającymi praworządność w Polsce, tak aby zostały one jak najszybciej przegłosowane i wprowadzone w życie" - napisali autorzy raportu.
Raport wskazuje także na potrzebę rezygnacji z podatku bankowego.
"Z jednej strony przez podatek bankowy akcja kredytowa w Polsce jest obłożona dużo większymi ciężarami podatkowymi niż gdzie indziej w regionie czy szerzej w Unii Europejskiej. Z drugiej strony podatek bankowy stanowi dodatkową zachętę do zastępowania kredytów obligacjami skarbowymi, bo w odróżnieniu od kredytów są one z niego zwolnione" - napisano.
Autorzy rekomendują też intensyfikację odrabiania wieloletnich zaniedbań w modernizacji systemu produkcji energii.
"Działania zmierzające do jak najszybszego obniżenia obciążeń przedsiębiorców kosztami energii z jednej strony mogą wymagać podjęcia negocjacji z partnerami unijnymi, dotyczących czasu na dostosowanie, z drugiej - dokonania przeglądu wysokości podatków i opłat obciążających cenę energii elektrycznej dla podmiotów niebędących gospodarstwami domowymi" - napisano w raporcie.
Eksperci postulują też przywrócenie jedności, jawności i przejrzystości finansów publicznych, wprowadzenie obowiązku formalnego dołączania do ustawy budżetowej planów finansowych wszystkich jednostek sektora finansów publicznych.
"Drugim krokiem powinno być uszczelnienie i zabezpieczenie przed manipulowaniem regułami fiskalnymi: wprowadzenie docelowo do konstytucji definicji długu publicznego zgodnej z metodologii unijną" - napisano. (PAP Biznes)
pr/
