53 ze 140 spółek z GPW miało na koniec '24 wyznaczony cel klimatyczny - Fundacja Instrat

Jak wynika z raportu "Droga do Zera Netto" opublikowanego przez Fundację Instrat, ponad połowa spośród największych 140 spółek notowanych na polskiej giełdzie nie przyjęła żadnego celu klimatycznego.

"Niska motywacja i brak zaangażowania w rynek zrównoważonych finansów w długim terminie odbije się na polskiej giełdzie brakiem kapitału. Powinniśmy się cieszyć niedawnymi wzrostami, ale martwić o spadającą konkurencyjność, o której ciągle ostatnio mówimy" - powiedział cytowany w komunikacie prasowym Michał Hetmański, prezes Fundacji Instrat oraz Visiting Senior Fellow na London School of Economics.

Dodał, że globalni inwestorzy nie będą inwestować nad Wisłą, jeśli polskie spółki będą zawyżać ich emisje z całego portfela.

Podano, że coraz więcej spółek z warszawskiego parkietu raportuje bezpośrednie emisje ze swojej działalności oraz emisje wynikające z produkcji kupowanej energii (czyli zakresy 1 i 2). Dobrym sygnałem jest spadek emisji w tych kategoriach wśród spółek WIG140 raportujących swoje emisje na przestrzeni lat 2022 i 2023. W tym okresie całkowite emisje bezpośrednie spółek oraz pośrednie wynikające z produkcji zakupionej energii spadły o 17 proc., czyli w 2023 r. spółki zaraportowały o 28 mln ton ekwiwalentu CO2 mniej niż w 2022 r.

Obraz zakrzywiają jednak najbardziej emisyjne spółki energetyczne. Gdy zostaną wyłączone z porównania, to okaże się, że emisje z WIG140 wzrosły w 2023 r. o 2 proc. w porównaniu z 2022 r., głównie przez wzrost emisji ze spółek przemysłowych.

Tendencja wzrostowa występuje również w przypadku firm z określonym celem klimatycznym - z końcem 2024 r. 53 na 140 spółek (czyli 38 proc.), miało wyznaczony cel klimatyczny. To prawie 100-procentowy wzrost względem 2022 roku.

Podano, że problemem dla spółek z WIG140 nadal pozostają emisje z całego łańcucha wartości, obejmującego emisje po stronie dostawców i klientów (Zakres 3) - tylko 35 na 140 spółek częściowo informuje o swoim pośrednim śladzie węglowym w łańcuchu wartości, a ledwie 20 podaje pełne dane w tym zakresie. Oznacza to, że znaczna część emisji w ogóle nie jest raportowana.

Dla prawie wszystkich sektorów to właśnie emisje z całego łańcucha wartości odpowiadają za większość śladu węglowego, stanowiąc najczęściej wielokrotność emisji bezpośrednich i tych stojących za wytworzeniem nabywanej przez spółki energii. Najbardziej widoczne jest to w sektorze finansowym, gdzie w emisjach z łańcucha wartości uwzględnia się emisje z finansowanych inwestycji.

Eksperci Fundacji Instrat szacują, że polski sektor finansowy notowany na GPW nadal nie ujawnia ponad 90 proc. swoich emisji, w czym przoduje wśród wszystkich sektorów.

"Banki mogą się chwalić, ile papieru oszczędzają, nie drukując maili, ale dopiero ujawnienie wszystkich emisji z ich portfela inwestycyjnego pokazałoby, jak poprzez kredyty wpływają na całą polską gospodarkę, środowisko i klimat" - powiedział Kamil Laskowski.

Raport monitorujący emisje gazów cieplarnianych i stan przyjmowania celów klimatycznych wśród spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie powstał na podstawie sprawozdań niefinansowych 140 największych spółek ujętych w indeksie WIG140 (łącznie indeksy WIG20, mWIG40, sWIG80).

Jak wynika z projektu pakietu Omnibus, Komisja Europejska zamierza zwolnić z obowiązku raportowania zrównoważonego rozwoju ponad 80 proc. przedsiębiorstw. Obowiązek ma dotyczyć wyłącznie przedsiębiorstw zatrudniających ponad 1.000 pracowników w spółce lub w grupie kapitałowej. Tymczasem zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami, za 2025 rok raporty miały przygotować firmy notowane na giełdzie, zatrudniające od 500 pracowników.

Obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju (ESG) objął już część przedsiębiorstw. Pierwsze raporty oparte na zasadach, których demontaż zapowiedziała Komisja Europejska, są na zaawansowanym etapie przygotowania i zaczną ukazywać się w przyszłym miesiącu.

"Byłem bardzo przeciwny tempu wdrażania regulacji CSRD i ESRS, to było za szybko - spółki musiały de facto przygotowywać się do raportowania o oparciu o projekty i to było absolutnie niewłaściwe. Teraz krytykuję tempo zmian w drugą stronę, bo znów mamy do czynienia z sytuacją, że spółki (...) muszą przygotować się do deregulacji w niepewności prawnej - bo nie wiadomo, które z tych propozycji kiedy się zadzieją" - powiedział na konferencji Mirosław Kachniewski, prezes zarządu Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych.

Wskazał, że z CSRD tzn. dyrektywa, którą krytykował za tempo wdrażania, była jednak bardzo ciekawie poukładaną dyrektywą, jeśli chodzi o to, kto w jakim terminie i co ma robić.

"Teraz będziemy mieć do czynienia z sytuacją, że zaburzą się bardzo warunki konkurencyjne. To znaczy spółki giełdowe będą musiały raportować, spółki spoza giełdy będą musiały raportować sporo mniej i sporo później (...) Nie wiadomo co będzie dalej" - powiedział Mirosław Kachniewski.

"Dzisiaj możemy założyć, że nastąpią te przesunięcia w czasie, jeśli chodzi o raportowanie, i nastąpią zmiany, jeśli chodzi o kryteria. A co jeśli nie nastąpią? Także niestety oceniam to bardzo negatywnie, bo było to nieprzemyślane, nie jest też właściwie zakomunikowane" - dodał.

Eksperci Fundacji Instrat zauważają więc brak gotowości polskiej giełdy na te wymogi.

"Przygotowanie pierwszych sprawozdań w zakresie zrównoważonego rozwoju będzie dużym wyzwaniem, co oznacza, że owe raporty mogą być niskiej jakości" - powiedział Kamil Laskowski, starszy analityk w Fundacji Instrat.

Zespół Instratu krytycznie ocenił kierunek zmian zaproponowanych w Omnibusie. (PAP Biznes)

alk/ ana/