Europa potrzebuje nowego impulsu, mogą go zapewnić rynki kapitałowe - prezes GPW (wywiad)

29 stycznia w Warszawie w siedzibie GPW odbędzie się Europejskie Forum Rynków Kapitałowych. Organizuje je warszawska Giełda, Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych oraz Federacja Europejskich Giełd FESE.

"Wystartowała polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej i to właśnie z Warszawy chcemy wysłać sygnał, że Europa potrzebuje nowego impulsu do rozwoju. Ten impuls mogą zapewnić rynki kapitałowe – to one najlepiej dokonują alokacji kapitału, wspierają innowacje i inwestycje wyższego ryzyka" - powiedział w wywiadzie dla PAP Biznes prezes GPW Tomasz Bardziłowski.

"Coraz głośniej słychać głosy, że bez odważnych rozwiązań nasz kontynent będzie miał trudność z konkurowaniem na arenie globalnej. Dlatego tak ważne jest budowanie w Europie warunków do inwestowania w rodzime produkty i rozwiązania" - dodał.

Debata o potrzebie zmian w celu wzmocnienia konkurencyjności Europy nabrała dynamiki po publikacji ubiegłorocznego raportu Mario Draghiego.

"Dziś, w momencie inauguracji prezydentury Donalda Trumpa, temat konkurencyjności jest – obok cen energii – głównym wątkiem debat na temat europejskiej gospodarki. Wszyscy zgadzają się z diagnozą, że Europa cierpi na niską dynamikę wzrostu, niski poziom inwestycji i innowacji. Ale propozycje rozwiązań jak finansować inwestycje i innowacje są różne" - powiedział.

"Obserwujemy, jak trudno jest finansować innowacje w oparciu o banki czy dotacje i centralnie zarządzane inwestycje. W Polsce przekonaliśmy się o tym w ciągu ostatniej dekady, nasi sąsiedzi przekonują się czytając książkę Wolfganga Munchau „Kaput: The End of the German Miracle”, a inni analizują przyczyny niepowodzenia szwedzkiego producenta baterii Northvolt" - dodał.

W ocenie prezesa, dziś liczy się tempo wprowadzania nowych rozwiązań na rynek, a to wymaga kapitału gotowego ponieść wyższe ryzyko w zamian za potencjalnie wyższą stopę zwrotu.

"Oparcie się głównie na bankach czy unijnych dotacjach nie wystarczy. Giełdy muszą odgrywać większą rolę, bo najlepiej potrafią wycenić ryzyko i efektywnie rozdysponować kapitał" - powiedział.

"Widać, że kwestia rynków kapitałowych i finansowania gospodarki europejskiej jest bardzo wysoko w agendzie nowej Komisji Europejskiej. Pojawiają się konkretne pomysły na zwiększenie napływu oszczędności na rynki kapitałowe – zwłaszcza poprzez uproszczenie zbyt skomplikowanych regulacji i systemowe zachęty do długoterminowego oszczędzania. Ma temu służyć Unia Oszczędności i Inwestycji" - dodał.

Polska, będąc coraz większym rynkiem w regionie, chce aktywnie uczestniczyć w tych pracach.

"Nasz głos będzie ważny podczas unijnych spotkań i ustaleń, bo mamy doświadczenie w szybkim budowaniu nowoczesnego rynku kapitałowego na przestrzeni zaledwie ostatnich trzech dekad. Naszym zadaniem jest zadbać o interesy mniejszych rynków, takich jak GPW, ale też współtworzyć strategię, która pomoże wzmocnić konkurencyjność wszystkich europejskich giełd" - powiedział Tomasz Bardziłowski.

GPW wspólnie z instytucjami polskiego rynku kapitałowego, ubezpieczeniowego i bankowego, opublikowała stanowisko „Rozwój Unii Rynków Kapitałowych oraz Budowa Unii Oszczędności i Inwestycji: paneuropejska integracja oraz rozwój regionalnych rynków kapitałowych UE”.

"Przedstawiliśmy osiem propozycji – od rozwoju funduszy i planów emerytalnych, przez wsparcie private equity, venture capital i private debt, po uproszczenie regulacji i zmniejszenie obowiązków raportowych dla MŚP" - powiedział Bardziłowski.

"Chcieliśmy mocno zaakcentować, że potrzebna jest lepsza równowaga między działaniami na rzecz pan-europejskiego rynku, a zachowaniem zdolności lokalnych rynków do finansowania spółek, szczególnie z segmentu MŚP" - dodał.

Tomasz Bardziłowski chciałby, aby warszawska Giełda była nie tylko liderem w regionie, ale też liczącym się graczem na poziomie europejskim.

"Już dziś jesteśmy największą giełdą Europy Środkowo-Wschodniej. W styczniu 2025 roku na GPW notowanych było 410 spółek, w tym 43 zagraniczne. Kapitalizacja rynkowa to około 800 mld zł (190 mld euro) i jest to ponad 1,5-krotnie więcej niż w przypadku giełdy wiedeńskiej, która jest druga w regionie. Stawiamy na dalszą integrację regionalną, ale nie w duchu „podbierania” spółek sobie nawzajem, lecz raczej wspólnego wzmacniania całego regionu, by przyciągać globalnych inwestorów" - powiedział.

Przypomniał, że w listopadzie 2024 roku GPW podpisała wraz z giełdami z Bratysławy, Budapesztu, Bukaresztu, Sofii, Lublany i Zagrzebia – przy wsparciu Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOiR) – memorandum o współpracy. Jego celem jest m.in. rozwój rynków pierwotnych i poprawa dostępu do finansowania dla małych i średnich przedsiębiorstw z całego regionu.

"Kluczowa jest operacyjna integracja infrastruktury rynkowej, aby inwestor z Polski mógł łatwo inwestować w spółki notowane w Bukareszcie czy Zagrzebiu, a inwestor z regionu bez przeszkód kupował akcje notowane w Warszawie. To dopiero początek tego projektu, ale jesteśmy przekonani, że taka regionalna inicjatywa bottom-up może być alternatywą dopełniającą rozwiązania top-down na poziomie pan-europejskim" - powiedział.

Jako przykład, jak można budować silną i nowoczesną kulturę inwestycyjną Tomasz Bardziłowski podaje szwedzki i duński rynek kapitałowy. Wskazuje m.in na konta inwestycyjno-oszczędnościowe podlegające uproszczonym przepisom podatkowym w Szwecji, które zastępują podatek od zysków kapitałowych relatywnie prostym i niskim podatkiem od wartości aktywów.

Z kolei duński rynek oparty jest o fundusze emerytalne, których wielkość w relacji do PKB jest ponad trzydzieści razy większa niż polskie OFE. Skandynawski sukces to również efekt dużej roli funduszy venture capital i private equity w finansowaniu innowacyjnych spółek, a także bardzo konsekwentnej edukacji finansowej i budowania tzw. „equity culture”.

"To wszystko wspiera rynek kapitałowy i przynosi efekty. Przykładowo, duńska spółka Novo Nordisk ma dziś kapitalizację większą niż cała gospodarka Danii i największe spółki z niemieckiego indeksu DAX. Warto z tego czerpać inspiracje i rozwijać podobnie lokalne europejskie rynki, nawet jeśli największy szwedzki start-up Klarna, pójdzie drogą Spotify i zrobi IPO w USA" - powiedział.

Prezes GPW poinformował, że dwa główne priorytety na ten rok to prace nad rozwojem rynku i wdrożenie nowego systemu transakcyjnego WATS.

"Chcemy też przyciągnąć więcej inwestorów indywidualnych – przede wszystkim przez rozbudowę oferty ETF-ów. Jest też wiele do zrobienia na rynku obligacji. Mamy ogromny potencjał wzrostu, choć to zadanie nie na najbliższe miesiące a lata" - powiedział.

Wskazał, że wskaźnik kapitalizacji giełdy do PKB wynosi w Polsce ok. 25 proc. Dla porównania, w Niemczech sięga on prawie 50 proc., w Wielkiej Brytanii około 100 proc., w Stanach Zjednoczonych i krajach skandynawskich nawet 200 proc.

"Chcemy rozwijać się dynamicznie, przyciągając spółki innowacyjne – zwłaszcza z sektora nowych technologii, biotechnologii oraz OZE. Jednocześnie zależy nam na wzmocnieniu płynności notowań, m.in. dzięki zróżnicowanej strukturze inwestorów, w tym inwestorów indywidualnych" - powiedział.

W ocenie prezesa GPW, najtrudniejszym wyzwaniem jest zawsze pozyskanie wystarczającego kapitału na rynku, bo to w dużym stopniu zależy od zmian regulacyjnych i od globalnej koniunktury.

"Chcemy jednak wykorzystać wszelkie narzędzia – m.in. nowy system WATS – aby przyciągnąć inwestorów, poprawić płynność i wprowadzać kolejne instrumenty. Pilna jest rozbudowa oferty ETF-ów, mamy tutaj spore opóźnienia i chcemy być gotowi na oczekiwane zwiększenie zainteresowania giełdą w momencie spadku stóp procentowych. Musimy przy tym pamiętać, że konkurujemy z innymi formami inwestowania – choćby z rynkiem nieruchomości czy modnymi wśród młodych inwestorów kryptowalutami" - powiedział.

Tomasz Bardziłowski zapewnia, że priorytetem dla GPW są kolejne ETF-y.

"Przygotowujemy ofertę zgodną z europejskimi standardami UCITS, tak aby były one rozpoznawalne i dostępne dla inwestorów w całej Europie. Mamy na GPW kilkanaście ETF-ów, ale chcemy znacznie poszerzyć tę gamę, np. o fundusz dywidendowy wypłacający świadczenia co kwartał, czy ETF-y tematyczne, pozwalające inwestować w różnorodne aktywa, w tym krypto. Czekamy na zmiany legislacyjne pozwalające na wprowadzenie REIT-ów na GPW" - powiedział.

W ocenie prezesa GPW, aby przyciągnąć inwestorów indywidualnych, kluczowa jest intensywna edukacja, pomocne byłyby też większe zachęty podatkowe dla długoterminowych inwestycji.

"Zależy nam przede wszystkim na wzroście całkowitych obrotów. Obecnie dwie trzecie handlu na GPW generują inwestorzy zagraniczni, w tym fundusze algorytmiczne typu High Frequency Trading. Ich aktywność zwiększa płynność i ułatwia wycenę spółek, więc nie widzimy potrzeby ograniczania tego udziału" - powiedział.

"Bardzo byśmy jednak chcieli, by więcej polskich inwestorów indywidualnych i instytucjonalnych angażowało się w rynek. W strategii GPW mocno podkreślamy rolę edukacji finansowej, rozwoju systemów emerytalnych i innych rozwiązań skłaniających Polaków do długoterminowego inwestowania w akcje rodzimych spółek" - dodał.

Celem giełdy jest przyciąganie kolejnych wielkich spółek, ale zdaniem Tomasza Bardziłowskiego, najpierw giełda musi zadbać o płynność i wyceny.

"Im wyższa kapitalizacja całego rynku, tym niższy koszt kapitału i lepsza wycena emitentów. Dziś wskaźnik cena-zysk (P/E) indeksu WIG jest na poziomie ok. 10, podczas gdy dla DAX to 15, a dla S&P 500 w USA 25" - powiedział Tomasz Bardziłowski.

"W kierunkach nowej strategii GK GPW, zaprezentowanej w listopadzie 2024 roku, mocno akcentujemy tzw. „koło rozwoju rynku kapitałowego”: im większy krajowy kapitał, tym większy popyt na akcje, co podwyższa wyceny i zachęca firmy do giełdowego debiutu, co z kolei przyciąga zagraniczny kapitał. Musimy ten mechanizm wzmacniać" - dodał.

Prezes Bardziłowski zapowiada, że GPW chce być spółką dywidendową, ale nie oznacza to rezygnacji z inwestycji.

"Mamy ambicje rozwoju zarówno organicznie – przez nowe projekty – jak i przez przejęcia. W tym roku będziemy mieli duże inwestycje w obszarze IT. Nasza strategia zakłada przyspieszenie wzrostu, m.in. poprzez przejęcia w obszarach, które uzupełniają nasz podstawowy biznes giełdowy. Interesuje nas sektor fintech, data & analytics, a także rozwój usług zarządzania danymi" - powiedział.

"Chcemy dywersyfikacji, ale nie dla samej dywersyfikacji, lecz dla kreowania synergii z naszym podstawowym biznesem i dla zmniejszenia uzależnienia od zmienności na rynkach" - dodał.

W ocenie prezesa GPW, rynek kapitałowy może odegrać istotną rolę w procesie transformacji energetycznej. Przypomina, że w ciągu najbliższych dziesięciu lat na transformację energetyczną w Polsce możemy wydać ok. 800 mld zł.

"Nie da się tego sfinansować wyłącznie ze środków publicznych, potrzebujemy kapitału prywatnego. Cała Europa staje przed podobnym wyzwaniem – w swoim raporcie Mario Draghi zalecał zwiększenie poziomu inwestycji w UE do 25 proc. PKB, aby utrzymać konkurencyjność na globalnym rynku. W Polsce ten wskaźnik wynosi ok. 17 proc., co jest najniższym poziomem od 30 lat. Musimy zatem pobudzić inwestycje, a do tego najlepiej nadaje się właśnie rynek kapitałowy, bo oferuje zróżnicowane instrumenty udziałowe i dłużne oraz efektywną alokację środków" - powiedział.

Piotr Rożek (PAP Biznes)

pr/ asa