TK uznał dotychczasową koncepcję zasiedzenia wstecznego za niezgodną z Konstytucją - Votum

2 grudnia 2025 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał połączone pytania prawne Sądu Rejonowego w Grudziądzu i Sądu Rejonowego w Brodnicy dotyczące zasad nabycia w drodze zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez przedsiębiorcę przesyłowego lub Skarb Państwa.

Sądy wskazywały wcześniej, że żadne chronione konstytucyjnie wartości nie uzasadniają uprzywilejowania przedsiębiorstw przesyłowych kosztem właścicieli nieruchomości, co dzieje się na skutek dopuszczenia możliwości zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu w okresie, gdy instytucja służebności przesyłu była w Polsce nieznana.

Trybunał Konstytucyjny orzekł we wtorek, że "Art. 292 w związku z art. 285 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2025 r. poz. 1071, ze zm.), rozumiane w ten sposób, że umożliwiają nabycie przez przedsiębiorcę przesyłowego lub Skarb Państwa, przed wejściem w życie art. 3051-3054 ustawy – Kodeks cywilny, w drodze zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, są niezgodne z art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 2 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej".

"TK uznał dotychczasową koncepcję zasiedzenia wstecznego za niezgodną z Konstytucją, co oznacza, że operatorzy sieci stracą możliwość powołania się na dekady wcześniejszego korzystania z cudzych gruntów. To osłabi ich pozycję w sporach i zwiększy szanse właścicieli na uzyskanie wysokich świadczeń – często rzędu dziesiątek czy setek tysięcy złotych" - powiedziała PAP Biznes Ryznar.

"W praktyce chodzi o sytuacje, w których linie energetyczne, gazociągi czy sieci telekomunikacyjne istnieją na prywatnych działkach od nawet kilkudziesięciu lat, a przedsiębiorstwo przesyłowe domaga się stwierdzenia zasiedzenia, aby uniknąć konieczności wypłaty wynagrodzenia. Od dziś przedsiębiorstwa przesyłowe staną przed koniecznością uregulowania stanu prawnego tysięcy kilometrów swojej infrastruktury" - dodała.

Jej zdaniem dla właścicieli nieruchomości oznacza to możliwość kwestionowania wcześniejszych zasiedzeń oraz dochodzenia wynagrodzenia za wieloletnie, bezumowne korzystanie z gruntu przez przedsiębiorstwa przesyłowe.

Według Votum wtorkowy wyrok ma ogromne znaczenie zarówno dla właścicieli nieruchomości, jak i dla samego rynku przesyłowego. Dla pierwszych oznacza możliwość skutecznego dochodzenia wynagrodzenia za korzystanie z ich gruntów, a dla drugich - konieczność ponownej analizy tytułów prawnych, uwzględnienia potencjalnych roszczeń w bilansach i zwiększenia przejrzystości relacji z właścicielami gruntów.

Według wczesniejszych informacji Votum planuje rozwijać segment spraw dotyczących roszczeń z tytułu posadowienia sieci przesyłowych. (PAP Biznes)

seb/ osz/