STBS proponuje rozwiązania w celu skokowego wzrostu liczby tanich mieszkań w 2-3 lata

"Jest to powrót do sprawdzonych w latach 90. rozwiązań, zapewni to skokowe zwiększenie dostępności tanich mieszkań w ciągu 2-3 lat" - ocenia STBS.

Podstawą montażu finansowego będą preferencyjne kredyty udzielane TBS/ SIM na 40 lat z zerowym oprocentowaniem, przy założeniu gwarancji wysokości czynszów na poziomie do 5 proc. wartości odtworzeniowej.

BGK określi warunki udzielenia gwarancji innym bankom lub też sam będzie udzielał kredyt „0 proc.” w formule społecznego mieszkalnictwa czynszowego.

"Zasadny jest powrót do możliwości ustanawiania użytkowania wieczystego na cele mieszkalnictwa społecznego, bez prawa przekształcenia we własność. Do realizacji projektów mieszkaniowych możliwe jest wykorzystanie środków z Funduszu Zielonej Transformacji oraz środków EBI/EBOR w ramach dedykowanego Polsce instrumentu" - oceniają autorzy raportu.

Zgodnie z koncepcją, BGK albo bank udzielający kredytu pełnić będzie rolę instytucji kontrolnej.

"W zakresie mieszkań z czynszem gwarantowanym, VAT naliczony będzie mógł być odliczony. Pozwoli to prawie natychmiast odblokować wiele zamrożonych, posiadających już pozwolenia na budowę inwestycji w tzw. tańszych lokalizacjach i wprowadzić na rynek w krótkim terminie dużą liczbę mieszkań, rozwiązując częściowo, w sposób o wiele szybszy, problem braku terenów. Środki na ten cel można pozyskać niezależnie od budżetu państwa, poprzez stworzenie z EIB i BGK instrumentu finansowego" - napisano w raporcie.

Koncepcja zakłada budowę mieszkań społecznych przez spółki TBS/SIM niezależnie od ich statusu właścicielskiego. W ocenie autorów, spójny system zamian i pozyskiwania mieszkań na wynajem długoterminowy powinien zostać dofinansowany ze środków publicznych i powinien być dostępny dla wszystkich uczestników rynku najmu instytucjonalnego oraz dla najemców.

STBS przekonuje, że rząd wraz z BGK i Związkiem Banków Polskich powinien wypracować mechanizm wykupu 100 proc. odsetek i finansowania nawet do 100 proc. (mniejsza wartość może spowodować małe zainteresowanie wśród podmiotów samorządowych, którym brak wkładu własnego), w zamian za to podmiot non profit do czasu zasiedlenia budynku udzielałby dodatkowego zabezpieczenia.

"Z uwagi na wdrażanie obecnie polityki mieszkaniowej na poziomie Unii Europejskiej, w zgodnej opinii przedstawicieli EBI i EBOR, brak na razie instrumentów tej polityki i utworzenie takiego instrumentu jako pilotażowego z rządem Polski byłoby bardzo prawdopodobne" - napisano.

W ocenie autorów raportu, połączenie proponowanych rozwiązań tworzy potencjał zwiększenia produkcji mieszkaniowej, gdyż połączenie możliwości realizacji mieszkań dostępnych przez szeroki katalog podmiotów oraz programu remontów pustostanów doprowadzi do skokowego wzrostu liczby dostępnych mieszkań.

Dodają, że w obecnym systemie za 2 mld zł dotacji powstaje tylko około 3 tys. mieszkań. Do tej kwoty gminy dodają działki i infrastrukturę, więc koszt rośnie do 2,5 mld zł.

"Według proponowanego rozwiązania, jeśli udostępni się podmiotowi non profit (prywatnemu lub publicznemu) możliwość zaciągnięcia kredytu nieoprocentowanego na 40 lat, koszt 3 tys. mieszkań wyniesie dla Skarbu Państwa ok. 52 mln zł rocznie z tytułu wykupu odsetek od tych kredytów, przy średnim czynszu 25-30 zł/m2" - napisano.

Za 2 mld zł natomiast - w opinii STBS - powstać może 114.000 mieszkań.

Aktywne towarzystwa budownictwa społecznego (TBS) znajdują się w ok. 3 proc. gmin w Polsce. W latach 2017–2021 wybudowały one łącznie 7,5 tys. mieszkań, jednocześnie w całym kraju powstało 7,7 tys. mieszkań komunalnych.

Autorzy raportu wskazują, że spółki non profit: prywatne, publiczne i mieszane, to najpopularniejsza metoda tworzenia dostępnych mieszkań w Europie (w Polsce takimi spółkami są de facto TBS i SIM - tożsame z TBS w zakresie zasad działania i dostępności programów rządowych wspierających finansowo mieszkalnictwo dostępne).

Przykładowo, w Wiedniu na każde mieszkanie budowane bezpośrednio przez samorząd, deweloperskie spółki non profit budują 5 do 10 mieszkań dostępnych. W większości rozwiniętych rynków mieszkaniowych prywatne podmioty odgrywają istotną rolę w realizacji budownictwa dostępnego. (PAP Biznes)

pr/