Efektywna stawka podatkowa największych grup na GPW w '23 to 30 proc. - Grant Thornton

"Analiza ubiegłorocznych danych wskazała na ponowny wzrost i tak już wysokiego poziomu obciążeń podatkowych grup kapitałowych. Stosując przyjętą przez nas metodologię można przyjąć, że co trzecia złotówka zysku wypracowanego przez największe grupy kapitałowe jest oddawana fiskusowi, pomniejszając w ten sposób konkurencyjność polskich firm, ich zdolności inwestycyjne i jednocześnie atrakcyjność dla inwestorów" - powiedział Grzegorz Szysz, doradca podatkowy, partner w departamencie doradztwa Grant Thornton, cytowany w raporcie.

"Fakt, iż mamy w Polsce relatywnie niską liniową stawkę podatku dochodowego na poziomie 19 proc. wcale nie oznacza, że opodatkowanie biznesu jest atrakcyjne. Jakże często realna strata finansowa, chociażby z tytułu inwestycji w jakieś przedsięwzięcie, nigdy nie znajduje odzwierciedlenia w rozliczeniach podatkowych" - dodał.

Grzegorz Szysz wskazuje, że jest też stale wydłużająca się lista wydatków, które nie mogą być uznawane za koszty uzyskania przychodu, chociaż ich poniesienie ma uzasadnienie biznesowe.

"Wreszcie mamy podziały na różne źródła dochodów, nierównomierną alokację wyników pomiędzy poszczególne podmioty danej grupy kapitałowej, dużą zmienność wyników i ograniczenia w rozliczaniu strat, czy też kolejne wersje podatków minimalnych ukrywanych pod różnymi nazwami" - powiedział.

Zdaniem partnera Grant Thornton, wiele grup kapitałowych powinno skłonić to do weryfikacji swoich struktur.

"Wciąż obserwujemy trwałe nieefektywności na wielu płaszczyznach, które, mimo racjonalności biznesowej, nie są eliminowane z uwagi na często nieuzasadnione obawy o ocenę fiskusa. Tymczasem, wielokrotnie okazuje się, że zgodne z wszelkimi zasadami relokacje aktywów i funkcji, konsolidacja biznesów, czy też sięgnięcie do promowanych przez ustawodawcę instrumentów, jak Podatkowa Grupa Kapitałowa, czy też ulgi i zwolnienia podatkowe, pozwala na zbliżenie się do nominalnej 19 proc. stawki opodatkowania" - powiedział Grzegorz Szysz.

Jak wynika z badania Grant Thornton, poziom skomplikowania polskiego systemu podatkowego oraz liczne „szczególne regulacje”, wyjątki i wyjątki od wyjątków sprawiają, że finalny poziom obciążeń podatkowych nakładanych na firmy jest znacząco wyższy niż stawka CIT 19 proc., która obowiązuje w Polsce od ponad 20 lat.

Eksperci wskazują ponadto, że realne obciążenia podatkowe są aż dwukrotnie wyższe od 15 proc. stawki opodatkowania, która to została przyjęta na poziomie UE w celu zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania grup wielonarodowych.

Grant Thornton zwraca uwagę, że biorąc pod uwagę dane za ostatnie lata (efektywna stawka podatkowa w 2019 roku 29 proc., w 2020 roku 34 proc., w 2021 roku 33 proc., w 2022 roku 28 proc., a w 2023 roku 30 proc.) można mówić o stabilizacji poziomu obciążeń podatkowych na przestrzeni minionych 5 lat.

"Niestety jest to stabilizacja na niezwykle wysokim poziomie. Obserwując otoczenie prawne, ograniczone zmiany w regulacjach prawa podatkowego mogące przynieść ulgę przedsiębiorcom, coraz większe wyzwania gospodarcze przed jakimi stają średnie i duże firmy, trudno spodziewać się, aby w 2024 r. istotnie mniejsza część zysków, które mogłyby trafić do akcjonariuszy, popłynęła na konto fiskusa" - napisano w raporcie.

Miniony rok okazał się szczególnie dotkliwy dla największych grup kapitałowych notowanych na warszawskiej giełdzie. Z jednej strony zanotowały spadek wygenerowanego wyniku brutto, z drugiej – wzrosły ich obciążenia podatkowe.

14 z 86 przebadanych grup zaliczyło w 2023 roku stratę na poziomie brutto, z czego 9 mimo wszystko zapłaciło podatek. W takiej sytuacji, o ile nie są wykorzystywane instrumenty takie jak np. podatkowa grupa kapitałowa, strata grupy jest pogłębiana o podatek płacony przez część spółek ją tworzących.

Mimo, że w ostatnich latach to prywatne podmioty borykały się z większymi obciążeniami podatkowymi, w 2023 r. sytuacja się odwróciła, a efektywna stawka podatkowa podmiotów państwowych wzrosła do 52 proc. To wynik wyższy aż o 26 pkt. proc. niż w roku poprzednim. 1/3 podmiotów państwowych z przebadanej grupy zaliczyła w 2023 r. stratę, a mimo to uiściła podatek i to ten element wpłynął na tak drastyczny wzrost efektywnej stopy opodatkowania dla podmiotów państwowych.

W przypadku podmiotów prywatnych efektywna stawka podatkowa spadła w minionym roku o 4 pkt. proc. – do 26 proc. z 30 proc. rok wcześniej.

Już drugi rok z rzędu największe podmioty z GPW musiały przeznaczyć na podatki największą część swoich zysków. Co więcej obciążenia te wzrosły w porównaniu z rokiem 2022 r. o 9 pkt. proc. do 40 proc.

Mimo, że efektywna stawka podatkowa w przypadku grup kapitałowych z indeksów mWIG40 oraz sWIG80 nie rosła tak dynamicznie, to i tak w 2023 r. oddały one fiskusowi większą część wypracowanego wyniku niż rok wcześniej – odpowiednio 29 i 31 proc.

2023 rok był czwartym z rzędu, kiedy zagraniczne grupy kapitałowe przewodziły w tym zestawieniu mimo, że rok do roku średnia efektywna stawka podatkowa tych podmiotów nie uległa zmianie.

Z kolei w przypadku grup kapitałowych z kapitałem krajowym nastąpił w minionym roku wzrost efektywnej stawki podatkowej – o 5 pkt. proc. do 29 proc.

"Zagraniczne podmioty mają naturalnie większe trudności w odnalezieniu się w polskim systemie podatkowym, który należy do najbardziej skomplikowanych wśród krajów OECD (28. miejsce w 2022 roku i 33. miejsce na 38 krajów w 2023 r. według International Tax Competitiveness Index). Dodatkowo, skomplikowany proces decyzyjny wymagający działań na poziomie międzynarodowym może stawiać podmioty z kapitałem zagranicznym w mniej korzystnej pozycji w zakresie zarządzania efektywnością podatkową" - napisano w raporcie Grant Thornton.

Spółki energetyczne, surowcowe, a także odzieżowe i obuwnicze przewodzą w zestawieniu branż z najwyższymi obciążeniami podatkowymi – średnia efektywna stawka podatkowa tych sektorów w ostatnich 12 latach wyniosła 33 proc.

O ile w okresie ostatnich 12 lat średnia efektywna stawka podatkowa (ESP) to „jedynie” 33 proc., to w samym 2023 r. sektory te zanotowały ESP na poziomie ponad 50 proc.

Wysokie obciążenia podatkowe odczuwają także sektor bankowy i ubezpieczeniowy, jak również spółki budowlane. W obu przypadkach średnia ESP w ciągu 12 lat objętych badaniem wyniosła ponad 30 proc., a w samym 2023 r. była jeszcze wyższa i przekroczyła 35 proc.

Na drugim końcu tego zestawienia niezmiennie znajdują się spółki z sektora gamingowego (ESP 11 proc.). Sprawozdania finansowe wskazują, że chętnie sięgają one po preferencje podatkowe, które mają wspierać innowacyjność polskich przedsiębiorstw, takich jak ulga B+R, IP Box, czy ulga na innowacyjnych pracowników. Poniżej nominalnej stawki 19 proc.znaleźli się także deweloperzy oraz spółki metalurgiczne.

Z raportu Grant Thornton wynika, że Podatkowe Grupy Kapitałowe cieszą się coraz większym zainteresowaniem podatników. Na koniec 2023 r. funkcjonowały 92 podmioty tego typu, co oznacza wzrost o ponad 20 proc. rdr.

Podatkowa Grupa Kapitałowa (PGK) to rozwiązanie umożliwiające kilku podatnikom CIT, działającym w ramach jednej grupy kapitałowej, konsolidację ich wyników podatkowych. Wykorzystanie formuły PGK może oznaczać w praktyce wzrost efektywności podatkowej grupy oraz oszczędności podatkowe.

Natalia Kamińska-Kubiak, doradca podatkowy, menedżer w departamencie doradztwa Grant Thornton, wskazuje, że od dwóch lat mamy do czynienia z stabilnością przepisów podatkowych dotyczących Podatkowych Grup Kapitałowych (PGK), a także z wprowadzeniem przez ustawodawcę stosunkowo prostych i klarownych kryteriów, które muszą spełniać grupy kapitałowe w Polsce, aby skorzystać z tego rozwiązania.

"Elastyczność obecnych regulacji dotyczących PGK umożliwia ich dostosowanie do specyficznych potrzeb danej grupy kapitałowej. Przykładowe możliwości obejmują: wybór roku podatkowego dla PGK, który nie musi być zgodny z rokiem kalendarzowym (co ma zastosowanie w niemal co dziesiątej PGK), dobór członków PGK, co pozwala na elastyczne kształtowanie składu grupy, a także tworzenie więcej niż jednej PGK w ramach danej grupy kapitałowej, co umożliwia lepsze zarządzanie różnymi grupami spółek" - powiedziała Natalia Kamińska-Kubiak, cytowana w raporcie.

"Zauważalny jest także wybór PGK przez czołowych graczy giełdowych, którzy od niemal dekady konsekwentnie korzystają z tego rozwiązania, przedłużając funkcjonowanie istniejących PGK na kolejne okresy lub tworząc nowe. Warto zauważyć, iż kolejne zapowiedzi zmian w przepisach podatkowych szerokim łukiem omijają bezpośrednio PGK, co powinno się przełożyć na wzrost ich liczby w kolejnym roku" - dodała. (PAP Biznes)

pr/