Nie ma uzasadnienia ekonomicznego dla NABE, potrzeba innych mechanizmów - minister Jaworowski

W ocenie zespołu powołanego przez ministra aktywów państwowych, dla bezpieczeństwa Krajowego Systemu Elektroenergetycznego kluczowe jest wdrożenie mechanizmów zapewniających stabilne dostawy energii i mocy po akceptowalnych społecznie kosztach niezależnie od struktury właścicielskiej instalacji.

"Biorąc pod uwagę obecną sytuację na rynku energii oraz prognozy jej rozwoju do 2040 roku, koncepcja konsolidacji wszystkich aktywów węglowych ze spółek energetycznych w ramach NABE jest nieuzasadniona ekonomicznie. Prognozowana skumulowana luka finansowa 14 elektrowni węglowych mających wejść do NABE obejmująca saldo gotówki, zobowiązania spółek wytwórczych oraz przepływy pieniężne byłaby w latach 2025-2040 ujemna i sięgnęłaby 53,8 mld zł" - powiedział podczas spotkania z dziennikarzami minister aktywów państwowych Jakub Jaworowski.

"Jednym z argumentów za utworzeniem NABE było przekonanie, że wydzielenie aktywów węglowych umożliwi grupom energetycznym pozyskiwanie finansowania na transformację. Tymczasem analiza działań i strategii spółek pokazuje, że są one w stanie finansować nowe inwestycje, nawet przy utrzymaniu węglowych jednostek wytwórczych w strukturach grup wykorzystując m.in. emisję obligacji lub formułę project finance" - dodał.

Pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej Wojciech Wrochna poinformował, że rząd będzie pracować nad mechanizmem wydłużenia czasu funkcjonowania Rynku Mocy.

"To nie ma być tylko proste wydłużenie Rynku Mocy o kolejne lata, ale mechanizm, który z jednej strony zapewni bezpieczeństwo energetyczne, a z drugiej - da szansę na jak najtańszą energię dla systemu i najbardziej komfortową dla spółek dekarbonizację" - powiedział Wrochna.

"Jesteśmy po wstępnych rozmowach z Unią Europejską, to są ciągle założenia, wersja robocza" - dodał.

Minister Wrochna zakłada wstępnie, że nowe mechanizmy mogłyby funkcjonować przez 10 lat, począwszy od 2029 roku, ale zaznacza, że wymaga to uzgodnień z Komisją Europejską.

"Szczegółowe wyliczenia kosztów dopiero się tworzą, ale cel jest jasno określony - koszt zmodyfikowanego Rynku Mocy musi być jak najniższy. Nowy system ma tak działać, żeby nie wybudować ani jednego MW zbędnej rezerwy, bo będzie on obciążać system i użytkownika" - powiedział.

Projekt zakłada kontynuację Rynku Mocy, wprowadzenie mechanizmu elastyczności i wprowadzenie mechanizmu dekarbonizacji.

"Celem będzie budowa nowych jednostek, które zapewnią wystarczalność, jednostek niskoemisyjnych, ale też pomysł ten ma dać szansę na utrzymanie tak długo jak potrzeba jednostek węglowych, żeby zapewnić bezpieczeństwo energetyczne" - powiedział Wojciech Wrochna.

Uruchomienie proponowanych działań związanych z Rynkiem Mocy, mechanizmem dekarbonizacyjnym oraz mechanizmem elastyczności (non-fossil flexibility) wymaga negocjacji z Komisją Europejską i notyfikacji pomocy publicznej.

"Powstanie NABE oznaczałoby brak możliwości pomostowego finansowania. Dodatkowo stworzenie jednego podmiotu z aktywami węglowymi oznaczałoby likwidację konkurencyjności w opisywanym mechanizmie, co istotnie zmniejszałoby szanse na jego zatwierdzenie przez Komisję Europejską" - powiedział minister aktywów państwowych Jakub Jaworowski.

Mechanizm dekarbonizacji zakłada wynagrodzenie dla jednostki niskoemisyjnej za świadczenie obowiązku mocowego oraz czasowe wsparcie dla jednostki węglowej działającej w ramach tej samej grupy kapitałowej. Mechnizm na bazować na rozwiązaniach Rynku Mocy.

"Wsparcie dla wysokoemisyjnych źródeł po 2028 roku będzie co do zasady zakazane przez unijne regulacje, dlatego uzyskanie wyłączenia dla Polski i realizacja opisanego modelu wymaga pełnego zaangażowania administracji publicznej" - powiedział minister Jakub Jaworowski.

"Dlatego konieczne jest zintensyfikowanie działań na szczeblu międzyresortowym i unijnym w celu wypracowania mechanizmów wsparcia dla istniejących źródeł węglowyh aż do ich wygaszenia, co pozwoli uniknąć luki mocowej od 2029 roku" - dodał.

Plan przeniesienia aktywów węglowych ze spółek energetycznych powstał kilka lat temu. Miał on na celu wsparcie transformacji energetycznej w Polsce i ułatwienie spółkom pozyskiwania finansowania na inwestycje w odnawialne źródła energii, energię jądrową i gazową.

Autorzy pomysłu przekonywali, że aktywa węglowe są obciążeniem dla spółek energetycznych ze względu wysokie koszty emisji CO2 oraz trudności w pozyskiwaniu finansowania od instytucji bankowych niechętnych inwestycjom w węgiel.

Koncepcja utworzenia Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) polegała na nabyciu przez Skarb Państwa wszystkich aktywów związanych z wytwarzaniem energii elektrycznej w elektrowniach zasilanych węglem kamiennym i brunatnym wydzielonych z Grup Energetycznych (PGE, Tauron, Enea i Energa). Wśród aktywów NABE oprócz elektrowni miały znaleźć się również kopalnie węgla brunatnego w Bełchatowie i Turowie należące obecnie do PGE, a także spółki serwisowe świadczące usługi na rzecz spółek wytwórczych tworzących NABE.

NABE miało stopniowo wycofywać z użytku bloki węglowe, jednocześnie utrzymując stabilność systemu elektroenergetycznego do czasu zastąpienia ich źródłami nisko- i zeroemisyjnymi. (PAP Biznes)

pr/