Rząd chce wprowadzić czasowe ograniczenia prawa do złożenia wniosku o ochronę międzynarodową przez cudzoziemców
Rząd chce przyjąć w IV kw. 2024 r. projekt zakładający m. in. czasowe ograniczenia prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej przez cudzoziemców - podano w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
Jak wskazano w wykazie prac, projekt ustawy o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ma na celu stworzenie instrumentów prawnych, które będą służyć zapobieżeniu destabilizacji sytuacji wewnętrznej w Polsce i innych państwach UE, wynikającej z kreowania sztucznej presji migracyjnej przez państwa trzecie graniczące z Polską lub inne podmioty.
"Projekt stanowi reakcję na zjawisko instrumentalizacji migracji, stosowanej od lipca 2021 r. przez władze białoruskie, w kooperacji z władzami rosyjskimi i międzynarodowymi grupami przestępczymi organizującymi przerzut migrantów do krajów UE, jak i czerpiącymi korzyści z handlu ludźmi" - napisano.
Rząd zakłada wprowadzenie rozwiązań prawnych, które będą stanowiły odpowiedź organów państwowych na próby destabilizacji sytuacji wewnętrznej w Polsce i innych państwach UE, wynikającej z kreowania sztucznej presji migracyjnej przez państwa sąsiadujące lub inne podmioty.
W wykazie prac podano, że w tym celu proponuje się:
- wprowadzenie do ustawy zmienianej definicji legalnej pojęcia 'instrumentalizacja' opartej o 3 zasadnicze elementy: podmiotowy – wskazanie podmiotu działającego, tj. państwa graniczącego z Polską lub innego podmiotu; przedmiotowy – działania zmierzające do umożliwienia przekroczenia przez cudzoziemców wbrew przepisom prawa granicy zewnętrznej, w szczególności z użyciem przemocy wobec funkcjonariuszy chroniących tę granicę lub w połączeniu z niszczeniem infrastruktury granicznej, oraz element możliwego skutku – destabilizacja sytuacji wewnętrznej w Rzeczypospolitej Polskiej;
- wprowadzenie dodatkowych przesłanek pozbawienia statusu uchodźcy cudzoziemców, którzy stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa oraz cudzoziemców skazanych prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne przestępstwo;
- uchylenie art. 33 ust. 1a ustawy zmienianej, dającego Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców uznaniową możliwość pozostawienia bez rozpoznania wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, jeśli wniosek został złożony przez cudzoziemca zatrzymanego niezwłocznie po przekroczeniu granicy zewnętrznej wbrew przepisom prawa, jako narzędzia niekompatybilnego z proponowanymi zmianami i zasadniczo niewykorzystywanego dotychczas przez ten organ;
- dodanie art. 33a, który będzie określać materialno-prawne podstawy czasowego ograniczenia prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, a także tryb wprowadzenia tego ograniczenia - pierwszą z łącznych przesłanek będzie wystąpienie instrumentalizacji (w rozumieniu definicji określonej w projektowanym art. 2 pkt 6a); drugą – działania podejmowane w ramach instrumentalizacji przez państwo graniczące z Rzeczpospolitą Polską albo inny podmiot stanowiące poważne i rzeczywiste zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa lub społeczeństwa, kolejnymi – warunek niezbędności wprowadzenia czasowego ograniczenia prawa złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej dla wyeliminowania powyższych zagrożeń oraz brak innych środków, za pomocą których można zapobiec temu zagrożeniu.
"Wprowadzenie powyższego czasowego ograniczenia prawa złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej będzie możliwe w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, wydawanego na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Ograniczenie będzie miało charakter czasowy. Jednorazowo okres obowiązywania ograniczenia nie będzie mógł przekroczyć 60 dni. Rada Ministrów określi okres obowiązywania czasowego ograniczenia prawa złożenia wniosku oraz odcinek graniczny, na którym ograniczenie będzie stosowane. Natomiast na granicy zewnętrznej nie objętej terytorialnie tą regulacją stosowane będą zasady ogólne" - napisano w wykazie prac.
"Projektowana ustawa ma określić także zasady przedłużenia czasowego ograniczenia prawa złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, po wyrażeniu zgody przez Sejm na to przedłużenie, oraz zniesienia tego ograniczenia, po ustaniu przyczyn jego wprowadzenia" - dodano.
Projekt zakłada ponadto dodanie art. 33b, określającego postępowanie organu Straży Granicznej w indywidualnym przypadku, gdy cudzoziemiec składa wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w okresie obowiązywania czasowego ograniczenia prawa złożenia wniosku oraz w miejscu, na którym to ograniczenie obowiązuje.
"Co do zasady organ Straży Granicznej nie będzie przyjmował takich wniosków, chyba, że zachodzą wyjątki dotyczące określonych grup wrażliwych (tj. m.in. małoletnich bez opieki, kobiet ciężarnych, osób wymagających szczególnego traktowania, osób zagrożonych rzeczywistym ryzykiem doznania poważnej krzywdy w państwie, z którego te osoby przybyły bezpośrednio do Polski czy obywateli państwa stosującego instrumentalizację). Zaliczenie cudzoziemca do grup wrażliwych będzie przedmiotem indywidualnej oceny organu Straży Granicznej, której ten nie przeprowadzi, gdy przekroczenie granicy odbywać się będzie z użyciem siły i we współdziałaniu z innymi osobami" - napisano.
Projekt zakłada też dodanie art. 33c stanowiącego, iż w trakcie obowiązywania czasowego ograniczenia prawa złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej nie będzie możliwości złożenia wniosku wspólnego przez członków rodziny.
Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to IV kwartał 2024 r. (PAP Biznes)
pat/ gor/
