Docelowo Polska może być regionalnym centrum zrównoważonych finansów

Mapa drogowa opiera się na pracach polskiej Platformy Zrównoważonego Finansowania (PZF) przy Ministerstwie Finansów, która powstała w listopadzie 2022 r. i zaangażowała ponad 150 ekspertów reprezentujących w celu współtworzenia zaleceń dotyczących zrównoważonej transformacji polskiego rynku kapitałowego.

Mapa drogowa została przyjęta we wrześniu. Zawiera ona 13 rekomendacji na rzecz rozwoju zrównoważonych finansów w Polsce.

Jedną z nich jest utworzenie Instytutu Zrównoważonego Finansowania (IZF), który koordynowałby nowo powstające inicjatywy w zakresie zrównoważonego finansowania i wspierał wysiłki na rzecz wdrożenia Mapy drogowej.

Mapa zakłada cztery fazy wdrażania poszczególnych rozwiązań.

Pierwsza faza powinna zostać zakończona w ciągu pierwszych sześciu miesięcy po przyjęciu Mapy drogowej i mieć na celu utrzymanie dynamiki działań wśród zainteresowanych stron z sektora publicznego i prywatnego, zainicjowanej pracami PZF.

Na tym etapie zalecane jest utworzenie polskiego Instytutu Zrównoważonych Finansów w celu uporządkowania rynku i jego interesariuszy. Biorąc pod uwagę niedaleką perspektywę transpozycji krajowej unijnej dyrektywy CSRD (dotyczy sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju) Mapa zaleca również szybkie zajęcie się obawami interesariuszy dotyczącymi raportowania i ujawniania informacji na temat zrównoważonego rozwoju, zapewniając im odpowiednie wsparcie i sprzyjające otoczenie instytucjonalne.

„Ostatecznie, aby Polska nie zaprzepaściła możliwości, jakie oferuje rosnący rynek zrównoważonego długu korporacyjnego, zalecamy również szybkie podjęcie działań w celu uwolnienia potencjału polskiego rynku zrównoważonego długu korporacyjnego” – dodano.

Druga faza realizacji Mapy ma się koncentrować na budowaniu trwałych fundamentów transformacji polskiego rynku kapitałowego i realnej gospodarki.

„Zapewnienie odpowiedniego wsparcia w zakresie gromadzenia i dostępu do danych na temat ryzyk ESG należy również postrzegać jako kluczowy środek odpowiednio pobudzający rynek, podobnie jak wykorzystanie działań w obszarze finansów publicznych. Wdrożenie tych środków w ciągu 24 miesięcy od przyjęcia „Mapy drogowej” powinno zapewnić odpowiedni grunt pod kolejny etap jej implementacji” – napisano.

Trzecia faza w ciągu 24 miesięcy od przyjęcia Mapy drogowej miałaby skupiać się na wdrażaniu rekomendacji mających na celu wsparcie dalszego rozwoju polskiego rynku zrównoważonych finansów. Faza ta mogłaby być częściowo realizowana równolegle z drugą i koncentrować się na konkretnych rekomendacjach, w tym: uwzględnianiu ryzyk ESG w decyzjach inwestycyjnych; rozwoju rynku zrównoważonego długu publicznego; opracowaniu opartych na nauce planów transformacji wśród polskich przedsiębiorstw; oraz rozwoju polskiego ekosystemu czystych technologii.

Wreszcie, czwarta faza, po 24 miesiącach, powinna koncentrować się na wykorzystaniu wpływu poprzednich trzech faz w celu przekształcenia Polski w regionalne centrum zrównoważonych finansów.

„Oferując wypracowane na rodzimym polu narzędzia i usługi innym krajom regionu, Polska może zyskać przewagę konkurencyjną jako jeden z pierwszych dostawców bardziej złożonych rozwiązań w zakresie zrównoważonego rozwoju innym państwom członkowskim, a z drugiej strony ważny ośrodek przyciągający zrównoważone inwestycje do regionu” – napisano.

„Jako lider zrównoważonej transformacji, Polska może również stać się centrum inwestycyjnym dla odbudowy Ukrainy zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju. Polski rynek kapitałowy musi jednak być gotowy do odegrania tak kluczowej roli, w przeciwnym razie szybko odda prym innymi gospodarkom europejskim. Z tego względu należy nie tylko wdrożyć niniejsze rekomendacje, ale także podjąć dodatkowe działania przygotowawcze” – dodano.

Poniżej tematyczny skrót rekomendacji z Mapy drogowej.

Rekomendacja 1: budowa ambitnych i spójnych podstaw prawnych na rzecz osiągnięcia przez Polskę neutralności klimatycznej i transformacji zrównoważonego rozwoju.

Rekomendacja 2: budowa kompetencji rynku poprzez wysokiej jakości edukację, szkolenia zawodowe i transfer wiedzy.

Rekomendacja 3: powołanie polskiego Instytutu Zrównoważonych Finansów.

Rekomendacja 4: wspieranie sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, ujawnień i dostępu do raportowanych danych.

Rekomendacja 5: wsparcie przy gromadzeniu i dostępie do danych na temat ryzyka ESG i danych środowiskowych.

Rekomendacja 6: popularyzacja uwzględniania ryzyka ESG w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych.

Rekomendacja 7: wykorzystanie działań w obszarze finansów publicznych jako dobrego przykładu i impulsu dla rozwoju rynku.

Rekomendacja 8: uwolnienie potencjału polskiego rynku korporacyjnych zrównoważonych instrumentów dłużnych.

Rekomendacja 9: wykorzystanie potencjału publicznych zrównoważonych instrumentów dłużnych.

Rekomendacja 10: wsparcie przy opracowaniu opartych na wiedzy naukowej planów transformacji przez polskich przedsiębiorców, ze szczególnym uwzględnieniem MŚP.

Rekomendacja 11: wdrożenie strategii wspierającej rozwój ekosystemu czystych technologii.

Rekomendacja 12: oferowanie polskich usług i narzędzi w regionie.

Rekomendacja 13: umiędzynarodowienie polskiego Instytutu Zrównoważonych Finansów.

Z mapy drogowej wynika, że instytucje rozwoju i spółki Skarbu Państwa powinny ustalić plany emisji zrównoważonych obligacji, a rząd powinien komunikować swoje stanowisko i ambicje w odniesieniu do emisji zielonych SPW.

„Pionierska emisja zielonych obligacji skarbowych (w 2016 r. – PAP) nie znajduje obecnie kontynuacji w żadnym długoterminowym planie w tym zakresie. orzystne w tym procesie może być zielone budżetowanie. Elementem uzupełniającym mógłby być mechanizm zwiększania udziału ministerstw w zrównoważonym finansowaniu, tj. przeznaczania coraz większego odsetka wydatków na działalność zrównoważoną” – napisano.

Ministerstwo Finansów powinno wykorzystać budżet państwa na poprawę dostosowania polityki fiskalnej do celów środowiskowych (tzw. zielone budżetowanie) i kierować środki publiczne na rzecz działań, które sprzyjają łagodzeniu i adaptacji do zmian klimatu.

„Uczestnicząc w procesie tworzenia budżetu, MF powinno dążyć do zwiększenia wolumenu lub przekierowania środków publicznych na rzecz działań i inwestycji, które sprzyjają łagodzeniu i adaptacji do zmian klimatu z zachowaniem spójności z innymi celami rozwojowymi państwa, w tym ograniczania ubóstwa, poprawy wyników osiąganych przez poszczególne branże i zwiększania konkurencyjności polskiej gospodarki. (…). Najważniejszą kwestią w tym kontekście jest jednak uwzględnienie krajowych ścieżek transformacji w kierunku zerowej emisji netto we wszystkich aspektach cyklu budżetowego” – napisano.

Z mapy drogowej wynika też, że należy uwolnić potencjał polskiego rynku korporacyjnych zrównoważonych instrumentów dłużnych poprzez działania edukacyjne, zmniejszenie kosztów emisji takich papierów, czy wprowadzenie indeksu zielonych obligacji na GPW.

„Rozwój rynku obligacji GSSS może w znaczącym stopniu przyczynić się do sfinansowania niskoemisyjnej transformacji polskiej gospodarki. Uwolnienie pełnej zdolności zrównoważonych instrumentów dłużnych w Polsce ułatwi mobilizację inwestycji publicznych i prywatnych na rzecz zrównoważonej transformacji rynków kapitałowych, wspomagając transformację polskiej gospodarki” – napisano w dokumencie.

Obligacje GSSS to obligacje zielone, zrównoważone oraz powiązane ze zrównoważonym rozwojem (Green, Social Sustainability and Sustainability-linked Bonds).

W Mapie zastrzeżono, że harmonogram jej wdrażania, zwłaszcza w pierwszej fazie, jest w dużym stopniu zależny od tempa krajowej transpozycji powiązanych przepisów UE. W związku z tym harmonogram może nie być przestrzegany, jeśli wystąpią opóźnienia w krajowej transpozycji unijnych ram zrównoważonego finansowania.

Dodano, że harmonogram ma raczej charakter pomocniczy, ponieważ pokazuje, jak operacjonalizować Mapę drogową i nie jest prawnie wiążący ani jeszcze powiązany z trwającymi procesami legislacyjnymi w Polsce.

„Pomimo tych środków ostrożności, bardzo wskazane jest, aby polska administracja krajowa dokonała transpozycji przepisów UE w dziedzinie zrównoważonego finansowania tak szybko, jak to możliwe, jeśli Polska chce promować rozwój krajowego rynku zrównoważonego finansowania i stać się częścią grupy pierwszych graczy” – zaznaczono.

Realizacja Mapy drogowej będzie wymagała nie tylko zaangażowania wielu ministerstw w rządzie, ale także ścisłej współpracy z innymi podmiotami publicznymi odpowiedzialnymi za nadzór i regulację sektora finansowego, tj. KNF, NBP, PANA, czy UOKiK, a także zaangażowania wielu innych interesariuszy.

Aby skoordynować wszystkie te wysiłki, Mapa zaleca powołanie przez Ministra Finansów Pełnomocnika Ministra ds. Zrównoważonych Finansów.

Pełnomocnik ułatwiałby, koordynował i monitorował wdrażanie Mapy drogowej od strony administracji krajowej, podobnie jak w przypadku Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego.

W trakcie całego procesu Platforma Zrównoważonych Finansów przy MF powinna wg Mapy nadal działać i pełnić rolę organu doradczego monitorującego jej wdrażanie i aktualizować ją w razie potrzeby.

Niezależnie od prac PZF niezależny organ miałby przeprowadzić odpowiednią ocenę wdrożenia i skutków Mapy drogowej w ciągu 3 lat od jej przyjęcia.

Rafał Tuszyński (PAP Biznes)

tus/