Skrót wiadomości: sobota-niedziela, 4-5 października

WIADOMOŚCI GOSPODARCZE KRAJ I ŚWIAT -----------------------------------

Banki mają rekordowe zyski, dlatego rząd planuje podwyższyć CIT dla sektora bankowego, by utrzymać stabilne finanse publiczne i wysokie nakłady na obronność - poinformował w sobotę minister finansów i gospodarki Andrzej Domański. Ocenił też, że zmiana ta nie obciąży obywateli.

Naftoremont - Naftobudowa, spółka zależna Polimeksu Mostostal, zawarła z Rafinerią Gdańską dwie umowy na wykonanie robót remontowych instalacji technologicznych podczas postoju remontowego w 2026 roku oraz 2027 roku. Wynagrodzenie z tytułu umów wynosi łącznie 73,7 mln zł netto.

Według wstępnych szacunków GUS w tym roku produkcja ziemniaków wzrosła rdr o 15 proc. i przekroczyła 6,8 mln ton. Zdaniem rolników tegoroczne dobre zbiory spowodowały nadprodukcję i duży spadek cen skupu. Producenci ziemniaków ponoszą straty i proszą resort rolnictwa o pomoc.

Uncja złota na początku tego tygodnia kosztowała ok. 3,8 tys. dol., co oznacza wzrost o 47 proc. od początku tego roku i o 14 proc. od 26 sierpnia - poinformował Goldman Sachs. Dodał, że cena złota może być na poziomie 4 tys. dol. za uncję w połowie 2026 roku.

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) zatwierdziła teren niedaleko miasta Kurczatow w obwodzie abajskim jako potencjalne miejsce budowy elektrowni jądrowej – poinformował szef Kazachstańskiej Agencji Energii Jądrowej Almasadam Satkalijew, cytowany przez portal Times of Central Asia.

Premier Węgier Viktor Orban ogłosił w sobotę nowy program pożyczek dla małych i średnich przedsiębiorstw o stałym oprocentowaniu 3 proc. i maksymalnej wartości 150 mln forintów (ok. 386 tys. euro). Reuters nazywa to próbą odparcia presji opozycji przed zbliżającymi się wyborami.

Tegoroczne zbiory owoców i warzyw w Polsce są wyższe niż w ubiegłym roku. Widać to na największym krajowym rynku hurtowym w Broniszach, gdzie towaru jest pod dostatkiem, a ceny np. warzyw gruntowych są niższe niż rok temu.

Wzmocnienie suwerenności UE w zakresie sztucznej inteligencji (AI) to cel nowej strategii Komisji Europejskiej – podał w niedzielę dziennik „Financial Times”, który dotarł do projektu propozycji w tej sprawie. Dzięki niej Unia ma zmniejszyć swoją obecną zależność technologiczną od USA i Chin.

Kurs bitcoina (BTC), pierwszej waluty cyfrowej, osiągnął w niedzielę rekordową wartość ponad 125 tys. USD. Przyczyną jest niepewność związana z paraliżem budżetowym w Stanach Zjednoczonych oraz wzrost akcji firm amerykańskich – podała agencja Bloomberga.

Parlament Iranu przyjął w niedzielę projekt ustawy przewidujący denominację stale tracącego na wartości riala. Przyczyną deprecjacji tej waluty są sankcje przeciwko Iranowi przywrócone po 10 latach przez ONZ.

Szef dyplomacji irańskiej Abbas Aragczi oznajmił w niedzielę, że współpraca Iranu z Międzynarodową Agencją Energii Atomowej (MAEA) po przywróceniu sankcji ONZ w związku z irańskim programem nuklearnym „nie jest już słuszna”.

WYDARZENIA Z KRAJU-----------------

1 maja 2026 r. ma zostać zlikwidowane Centralne Biuro Antykorupcyjne - wynika z treści nowego projektu ustawy umieszczonego na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

Premier Donald Tusk ocenił, że na Bałtyku rozgrywa się przyszłość Polski. Premier wziął udział w sobotniej inauguracji roku akademickiego Uniwersytetu Morskiego w Gdyni. Podkreślił, że Polska i jego rząd ze skupieniem patrzą na Bałtyk, bo tam rozgrywa się nasza przyszłość. Ocenił też, że Polska staje się portową potęgą na Bałtyku.

625 mln zł trafi do Politechniki Morskiej na budowę nowego statku do szkolenia studentów i badań naukowych - poinformował w sobotę w Szczecinie, podczas inauguracji roku akademickiego tej uczelni, wiceminister infrastruktury Arkadiusz Marchewka.

Minister sprawiedliwości Waldemar Żurek zapowiedział w sobotę, że prawdopodobnie w przyszłym tygodniu zaprezentuje projekt ustawy „praworządnościowej”. Na zaawansowanym etapie jest też projekt ustawy regulującej kwestie związane z funkcjonowaniem KRS - dodał.

Należy pilnie wzmocnić ochronę infrastruktury krytycznej przed atakami dronowymi; zagrożenie dotyczy całej Unii Europejskiej - ocenili szef MSWiA Marcin Kierwiński i minister koordynator służb specjalnych Tomasz Siemoniak, którzy w sobotę wzięli udział w Monachium w Szczycie Migracyjnym.

W niedzielę w życie weszło rozporządzenie w sprawie przedłużenia tymczasowej kontroli na granicy z Niemcami i Litwą. Przepisy przedłużają kontrole o pół roku - do 4 kwietnia 2026 r.

W niedzielę Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych informowało, że w naszej przestrzeni operują polskie i sojusznicze statki powietrzne, a naziemne systemy obrony powietrznej i rozpoznania radiolokacyjnego osiągnęły stan najwyższej gotowości. Federacja Rosyjska kolejny raz wykonywała uderzenia na obiekty znajdujące sie na terytorium Ukrainy. Nie zaobserwowano naruszenia przestrzeni powietrznej RP.

Po znalezieniu szczątków obiektu przypominającego drona w pow. ostrowskim (Mazowieckie) czynności prowadziła Żandarmeria Wojskowa i prokuratura - przekazała PAP w niedzielę rzecznika mazowieckiej policji podinsp. Katarzyna Kucharska.

WYDARZENIA Z ZAGRANICY----------------------

Hamas poinformował, że zaakceptował niektóre punkty planu pokojowego prezydenta USA Donalda Trumpa, w tym uwolnienie wszystkich izraelskich zakładników, ale inne wymagają dalszych ustaleń.

Prezydent USA Donald Trump wyraził przekonanie, że z oświadczenia Hamasu wynika, iż jest on gotowy na długotrwały pokój. Wezwał Izrael do natychmiastowego zaprzestania bombardowania Strefy Gazy.

Premier Izraela Benjamin Netanjahu uznał odpowiedź Hamasu na amerykański plan pokojowy dla Strefy Gazy za odrzucenie tej propozycji - przekazała telewizja Kanał 12. Dodano, że Netanjahu był zaskoczony reakcją prezydenta Donalda Trumpa, który wezwał Izrael do natychmiastowego wstrzymania ataków na Hamas.

W sobotę portal Times of Israel poinformował, że wojsko izraelskie dostało rozkaz wstrzymania działań ofensywnych w mieście Gaza, ale nadal prowadzi operacje obronne. Palestyńska obrona cywilna podała, że tego dnia doszło do kilkudziesięciu ataków na Strefę Gazy, w tym na miasto.

Trump poinformował w sobotę, że Izrael zgodził się na „początkową linię wycofania sił” w Strefie Gazy. Dodał, że po potwierdzeniu tego przez Hamas zawieszenie broni natychmiast wejdzie w życie i rozpocznie się wymiana więźniów i zakładników.

W sobotę wieczorem premier Izraela Benjamin Netanjahu oświadczył, że ma nadzieję, iż zakładnicy więzieni przez Hamas zostaną uwolnieni w ciągu kilku dni. Dodał, że Hamas zostanie rozbrojony. W poniedziałek w Kairze mają się rozpocząć rozmowy o szczegółach wcielania w życie planu pokojowego, na który zgodził się Izrael i Hamas.

Donald Trump, cytowany w niedzielę przez stację CNN, oświadczył, że jeśli Hamas będzie chciał pozostać u władzy w Strefie Gazy, czeka go „całkowite unicestwienie”.

Sekretarz stanu USA Marco Rubio powiedział w niedzielę w wywiadzie dla telewizji CBS, że wojna w Strefie Gazy jeszcze się nie skończyła, a uwolnienie zakładników musi być pierwszym etapem wygaszania konfliktu; by do tego doszło, Izrael musi przestać bombardować palestyńską enklawę.

Ukraińskie siły zbrojne w nocy z piątku na sobotę zaatakowały rosyjską rafinerię ropy naftowej w obwodzie leningradzkim i okręt rakietowy w Karelii; oba cele znajdują się ponad 800 km od granicy Ukrainy z Rosją - poinformował Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy.

W nocy z soboty na niedzielę rosyjskie drony ponownie zaatakowały Lwów i zachodnią Ukrainę. Agencja Ukrinform informowała o rosyjskim ataku na dużą skalę na całą Ukrainę, w tym na graniczące z Polską rejony zachodnie.

Do zmasowanego ataku powietrznego na Ukrainę Rosja wykorzystała w nocy z soboty na niedzielę ok. 500 dronów bojowych i ponad 50 rakiet, w tym aerobalistyczne Kindżały oraz manewrujące Kalibry wystrzelone z Morza Czarnego - podały ukraińskie Siły Powietrzne. W całej Ukrainie obowiązywał alarm powietrzny.

Zdecydowana większość celów rosyjskiego masowego ataku to obiekty cywilne, zwykła infrastruktura; Rosja otwarcie próbuje zniszczyć ukraińską infrastrukturę cywilną przed zimą – oświadczył w niedzielę prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski.

Wybory do Izby Poselskiej w Czechach wygrał opozycyjny ruch ANO populisty Andreja Babisza, uzyskując 34,66 proc. głosów - wynika z podliczenia w sobotę kart z 99,70 proc. obwodów wyborczych. Centroprawicowa koalicja SPOLU kierowana przez premiera Petra Fialę dostała 23,28 proc. głosów.

Były premier i jeden z najbogatszych Czechów Andrej Babisz, którego populistyczny ruch ANO wygrał w sobotę wybory parlamentarne w Czechach, zadeklarował po zwycięstwie, że jego partia jest w jasny sposób prozachodnia. Bezpośrednio po wyborach do Izby Poselskiej w sobotę późnym wieczorem rozpoczęły się rozmowy o nowym rządzie.

W sobotę w nocy portal LRT.lt podał, powołując się na litewskie Narodowe Centrum Zarządzania Kryzysowego (NKVC), że przestrzeń powietrzna nad lotniskiem w Wilnie została zamknięta po wykryciu obiektów latających w pobliżu miejscowości Baltāja Voka. Przestrzeń powietrzna została ponownie otwarta w niedzielę.

Niemiecka policja potwierdziła w nocy z piątku na sobotę, że nad lotniskiem w Monachium zaobserwowano dwa drony. Wcześniej agencja dpa informowała, że z powodu zagrożenia dronowego zamknięte zostały obydwa pasy startowe. Loty zostały stopniowo wznawiane w sobotę rano.

Sanae Takaichi, zaufana sojuszniczka zmarłego premiera Japonii Shinzo Abego, jako pierwsza kobieta w sobotę została przewodniczącą rządzącej Partii Liberalno-Demokratycznej (PLD). Tym samym polityczka, zwana „japońską Margaret Thatcher”, stanęła przed szansą na objęcie stanowiska premiera.

Administracja prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa planuje obniżyć liczbę przyjmowanych uchodźców do rekordowo niskiego poziomu 7,5 tys. osób w tym foku fiskalnym – poinformowała w sobotę agencja Reutera, powołując się na trzy osoby zaznajomione ze sprawą.

Na lotnisku Schiphol w Amsterdamie odwołano w sobotę ponad 150 lotów z powodu silnych wiatrów wywołanych przez sztorm Amy. Holenderski instytut meteorologiczny KNMI ostrzegł przed wiatrem wiejącym w porywach z prędkością nawet 90 km/h. W Norwegii wichura zablokowała w sobotę ponad 100 dróg, na pewien czas sparaliżowała ruch lotniczy na południu kraju i pozbawiła prądu setki miejscowości. Poważne utrudnienia dotknęły również Danię i Szwecję. Jeden mężczyzna utonął, a drugi zginął w wypadku drogowym w wyniku gwałtownych burz w gminie Etretat na północy Francji.

Setki irakijskich rolników protestowało w sobotę przeciw rządowej polityce ograniczania uprawy ziemi w celu zachowania niewielkich rezerw wody – podała AFP. Według władz powodem niedoborów wody jest obniżanie się poziomu wody w największych rzekach w kraju i zapory budowane w sąsiednich państwach.

W Tbilisi policja użyła w sobotę armatek wodnych i gazu łzawiącego, by odeprzeć demonstrantów od pałacu prezydenckiego - podały agencje. W Gruzji trwały wybory do władz lokalnych, a opozycja wezwała do protestów przeciw rządzącej partii Gruzińskie Marzenie.

Według wyników podanych w niedzielę przez Centralną Komisję Wyborczą, lokalne wybory w Gruzji wygrała rządząca partia Gruzińskie Marzenie, otrzymując 81,7 proc. głosów. W stolicy Tbilisi trwa antyrządowy protest, mimo ostrzeżeń MSW, że zgromadzenie będzie traktowane jako próba obalenia władzy.

We Francji ogłoszono w niedzielę nazwiska 18 ministrów, którzy wejdą w skład rządu premiera Sebastiena Lecornu. Ministrem gospodarki i finansów będzie sojusznik prezydenta Emmanuela Macrona - Roland Lescure. Szefem dyplomacji Francji pozostanie Jean-Noel Barrot.

Co najmniej 47 osób zginęło od piątku w Nepalu na skutek osunięć ziemi i ulewnych deszczy, które zalewały drogi i zrywały mosty na rzekach – poinformowały w niedzielę władze.

Ponad 20 osób zginęło w nocy z soboty na niedzielę na skutek osunięcia się ziemi pod wpływem ulewnych deszczy w regionie miasta Dardżyling w stanie Bengal Zachodni, na północnym wschodzie Indii – poinformował indyjski parlamentarzysta.

Służba Wywiadu Zagranicznego Ukrainy (SZRU) odnotowała przypadki przekazywania przez Chiny Rosji danych rozpoznania satelitarnego do ataków rakietowych na cele w Ukrainie, a w szczególności na obiekty zagranicznych inwestorów – powiedział agencji Ukrinform przedstawiciel SZRU Ołeh Aleksandrow.

Przywódca Rosji Władimir Putin oświadczył w niedzielę, że jeśli Stany Zjednoczone dostarczą Ukrainie rakiety Tomahawk, zniszczy to stosunki rosyjsko-amerykańskie.

Dyrektor Narodowej Rady Ekonomicznej w Białym Domu Kevin Hassett zapowiedział w niedzielę, że administracja rozpocznie masowe zwolnienia pracowników federalnych, jeśli Trump uzna, że negocjacje z Demokratami w Kongresie, mające doprowadzić do zakończenia shutdownu, zmierzają donikąd.

(PAP Biznes)

doa/