Komisja Europejska przyjęła polski projekt ws. gigafabryki AI - Standerski, MC

Jak przekazał Standerski podczas posiedzenia środowej podkomisji stałej ds. sztucznej inteligencji i przejrzystości algorytmów, Komisja Europejska przyjęła projekt, który zakłada tworzenie Baltic AI GigaFactory i wyznaczyła kontakt roboczy w tej sprawie.

W trakcie wstępnych rozmów KE była otwarta na dwa modele finansowania bałtyckiej gigafabryki - wskazał wiceszef MC. Pierwszy pomysł zakłada utworzenie spółki zarządzającej gigafabryką, w której udziały odpowiadałyby wkładowi finansowemu państw i poszczególnych firm; rozważany jest też wkład przedsiębiorstw na zasadzie przedpłaty (prepaid). Polega on na tym by firmy, które wniosły wkład finansowy w budowę w zamian otrzymały od państwa gwarancję zamówień na podobną kwotę do zainwestowanej oraz pierwszeństwo w wykorzystywaniu mocy obliczeniowych.

Złożony przez MC wniosek zakłada inwestycję w gigafabrykę w kwocie 3 mld euro. Komisja Europejska wstępnie zaproponowała podział, w którym 65 proc. tych środków pochodziłoby z sektora prywatnego, a 35 proc. z Komisji i państw członkowskich - przekazał Standerski. Dodał, że trwają rozmowy, aby jeszcze bardziej zmniejszyć udział publiczny. Z kolei udział Polski w całej inwestycji jest oceniany jako kilka procent. Według Standerskiego dzięki temu gigafabryka nie będzie „tak bardzo obciążać budżetu państwa”, a przyniesie „wymierne korzyści”.

Standerski zaznaczył, że partnerstwa publiczno-prywatne, na których mają opierać się gigafabryki w UE, są zupełnie nową inicjatywą i nie mają odpowiednika w regulacjach unijnych. Z tego powodu Komisja Europejska pracuje nad zmianami legislacyjnymi, które mają zostać przedłożone do końca tego roku.

Wiceszef MC mówił, że wniosek Baltic AI GigaFactory łączy Polskę, Litwę, Łotwę i Estonię, ale resort nie zamyka się na inne państwa UE. Dodał, że według nieoficjalnych informacji polski wniosek jest jednym z kilku, który jest transgraniczny i jest to jego przewagą. Przyznał, że „odbywają się” spotkania robocze na poziomie rządowym pomiędzy czterema państwami zaangażowanymi w projekt; resort planuje też obyć spotkanie z partnerami prywatnymi „jeszcze przed pełnym sezonem wakacyjnym”. Na spotkaniu jednostki bałtyckiego konsorcjum mają ustalić harmonogram prac, przed złożeniem ostatecznego wniosku o powstanie gigafabryki, co mam mieć miejsce w grudniu br.

Polska wspólnie z partnerami pracuje też nad regulaminem konsorcjum, aby zasady jego funkcjonowania były jasne i transparentne, skonsultowane z sektorem – mówił Standerski. Wskazał, że wraz z partnerami wynegocjowano by gigafabryka wspierała szeroko rozumiany sektor finansowy, bankowy i ubezpieczeniowy, ochronę zdrowia, sektor farmaceutyczny, automatyzację produkcji, sektor transportowy i logistyki. Zaznaczył, że resort chce, by przewagą polskiego wniosku było to, że bałtycka gigafabryka AI już zaczyna swoje pierwsze inicjatywy w ramach konsorcjum. Dodał, że wstrzymano dołączanie kolejnych firm do projektu w oczekiwaniu na jasne wytyczne ze strony KE.

Dariusz Standerski zgodził się ze stwierdzeniem posła Ireneusza Zyski (PiS), że przedsięwzięcia w obszarze centrów danych i sztucznej inteligencji, w tym gigafabryki, wymagają "ogromnych, wręcz gigantycznych ilości energii". Wskazał, że istnieją opracowania wskazujące, że w najbliższych latach udział AI w ogólnym poborze energii elektrycznej zwiększy się z ok. 2 proc. do ok. 4 proc.

Wiceminister zaznaczył, że koszty energii funkcjonowania bałtyckiej gigafabryki zostały wstępnie wpisane do kosztorysu wniosku i będą dzielone zarówno pomiędzy państwa członkowskie, jak i podmioty prywatne współpracujące w konsorcjum. Dodał, że zapotrzebowanie energetyczne związane z projektem MC zgłosiło do Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów oraz ministerstw zajmujących się polityką energetyczną. Resort cyfryzacji oczekuje również, że Komisja Europejska przygotuje zmiany prawne dotyczące szybszej ścieżki tworzenia sieci i inwestycji w energetykę przy gigafabrykach.

Standerski zapewnił, że resort zadba o fizyczne i cyfrowe bezpieczeństwo gigafabryki. Dodał, że Ministerstwo Cyfryzacji nawiązało współpracę z Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi (PSE), aby „zadbać o kwestie cyberbezpieczeństwa sieci” oraz zastosować rozwiązania zwiększające efektywność energetyczną.

We wniosku o stworzenie bałtyckiej gigafabryki MC wskazało, iż ma powstać w Polsce, ale nie podało konkretnych lokalizacji – poinformował Standerski. Dodał, że resort chce, by decyzja w tej sprawie była zgodna z Polityką AI, której konsultacje zakończyły się 1 lipca. Dodał, że do projektu polityki zgłoszono 300 uwag, z czego 200 przez portal ai.gov.pl, powołany m.in. w tym celu. "Pracujemy nad odniesieniem się do tych uwag" – przekazał.

20 czerwca Ministerstwo Cyfryzacji poinformowało, że Polska wspólnie z Estonią, Litwą i Łotwą wraz z konsorcjum prywatnych przedsiębiorców oraz instytutów badawczych złożyła do Komisji Europejskiej wniosek dotyczący budowy Gigafabryki Sztucznej Inteligencji - Baltic AI Gigafactory. Budżet projektu to 3 mld euro, a Polska jest jego liderem. Gigafabryka ma być zaprojektowana z myślą o wspieraniu rozwoju, trenowania i wdrażania bardzo dużych modeli i aplikacji AI na niespotykaną dotąd skalę; ma być dostosowana zarówno do potrzeb związanych z trenowaniem, jak i wnioskowaniem modeli AI.

W lutym br. szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen ogłosiła, że unijny fundusz InvestAI, z budżetem w wysokości 20 mld euro, sfinansuje pięć gigafabryk sztucznej inteligencji w UE. Przekazała, że gigafabryki mają łączyć potężne moce obliczeniowe z niskoemisyjnymi centrami danych.

Jak podała KE w ubiegłym tygodniu na swojej stronie - do 20 czerwca 16 państw członkowskich wysłało 76 wniosków w tej sprawie. Podkreśliła, że wnioski te nie są formalnymi zgłoszeniami, a "wyrażeniem zainteresowania" i że ma zamiar zaprosić państwa do składania oficjalnych wniosków na koniec 2025 r. (PAP)

mbl/ drag/ ana/