Transport drogowy w kryzysie; wyzwaniami dekarbonizacja i brak kierowców - raport

“Raport potwierdził opinie przedsiębiorców i przewoźników - jesteśmy w bardzo poważnym kryzysie na rynku przewozów drogowych" - powiedział Maciej Wroński, prezes związku pracodawców Transport i Logistyka Polska (TLP).

Z raportu wynika, że ponad połowa ze 105 badanych firm wskazała, że średnio w ciągu ostatnich dwóch latach przychody obniżyły się, z czego zdecydowana większość stwierdziła, iż spadek przychodów wyniósł ponad 5 proc. Zaledwie jedna trzecia ankietowanych firm uważa, że przychody wzrosły, natomiast dla 13 proc. przedsiębiorstw przychody nie uległy zmianie.

Z ankiety dotyczącej oczekiwań na najbliższe lata wynika, że ponad 50 proc. firm oczekuje, że średnio w ciągu najbliższych dwóch lat przychody nie wzrosną. Przy czym aż 37 proc. prognozuje, że przychody skurczą się.

"Optymizmem może napawać to, że więcej przedsiębiorstw oczekuje wzrostu przychodów (49 proc.) niż spadku (37 proc.)" - napisano w raporcie.

Mediana przychodów w całym sektorze TSL wzrosła w 2023 roku o 1,2 proc., co wynika m.in. z dobrej sytuacji wśród firm kurierskich.

“Gdybyśmy wyłączyli z listy firmy kurierskie, to wówczas przychody kurczą się o ok. 1 proc.” - powiedział Ignacy Morawski, dyrektor centrum analiz SpotData i zastępca red. naczelnego Pulsu Biznesu.

W raporcie napisano, że pogorszeniu uległa rentowność sprzedaży, która wyniosła w 2023 r. 2,3 proc. wobec 3,8 proc. w 2022 r. Odsetek nierentownych firm wzrósł w pierwszym kwartale 2024 r. aż o 41 proc. rok do roku - w żadnej innej branży (od przemysłu, handlu po usługi finansowe i informatyczne) wzrost ten nie był tak wysoki.

"Dobrą okolicznością jest to, że pomimo wszystkich rynkowych turbulencji polscy przewoźnicy są nadal liderem na europejskim rynku” - powiedział Wroński.

Udział przewoźników z Polski w pracy przewozowej realizowanej przez firmy z UE wynosi 20 proc., jednak udział ten przestał rosnąć. Autorzy uważają, że powrót ekspansji, zależy od zdolności firm otoczenia biznesowego oraz rządu do dostosowania do wyzwań strukturalnych.

“Pierwsze wyzwanie to dekarbonizacja, drugie wyzwanie to dostosowanie do zmian demograficznych i zmian na rynku pracy” - powiedział Morawski.

Firmy oceniły wagę dekarbonizacji na 7,94 pkt. na skali od 1 do 10, gdzie 10 oznacza maksymalną możliwą ocenę wyzwania.

Z norm dla emisji gazów cieplarnianych przez pojazdy ciężarowe przyjętych przez UE wynika, że do 2030 roku emisje mają ulec zmniejszeniu do 40 proc., następnie w ciągu kolejnych pięciu lat łącznie o 65 proc. i do 2040 roku o 90 proc.

“Żeby spełnić cele Unii Europejskiej, w krótkim czasie udział pojazdów bezemisyjnych musiałaby się zwiększyć do niemal 30 proc., czyli rynek musiałby przejść rewolucje” - powiedział Morawski.

Obecnie udział pojazdów ciężarowych (pojazdy dmc 16 ton i więcej) napędzanych energią elektryczną, hybrydową lub alternatywną (nie są to pojazdy w 100 proc. bezemisyjne) na najbardziej zaawansowanych rynkach nie przekracza 2-4 proc. (wyjątkiem jest Francja z 8 proc.).

Innymi problemami wskazywanymi przez autorów raportu była mała obecność lub brak dostępności punktów ładowania pojazdów posiadających moc co najmniej 350kW w Polsce i Europie, niskie zasięgi samochodów elektrycznych, długi czas ładowania i konieczność asysty kierowcy przy ładowaniu oraz wysoki ciężar baterii, ograniczający ładowność pojazdu.

W badaniu przedsiębiorstwa oceniły wyzwanie braku kierowców na 7,91 pkt. (w tej samej skali od 1 do 10).

“W zeszłym roku po raz pierwszy w Polsce obniżyła się liczba imigrantów na polskim rynku transportu drogowego. Mówimy tu o imigrantach, którym wydaje się świadectwa kierowców, czyli o osobach pochodzących z Ukrainy, Białorusi i Mołdawii” - powiedział Ignacy Morawski.

Z danych z raportu wynika, że na koniec września 2024 r. było ich 160,7 tys., wobec 162,5 tys. na koniec 2023 roku.

“Recesja demograficzna w Polsce, zmiany preferencji pracy oraz ograniczenia w imigracji sprawiają, że polskie firmy mogą być niezdolne do ekspansji oferty przewozowej w nadchodzących latach” - napisano.

Z badania TLP/ SpotData wynika, że 70 proc. firm transportowych planuje w ciągu najbliższych lat inwestować w nowe pojazdy. Wynik jest podobny do tego z poprzedniej edycji raportu (72 proc.).

“Znacząco zwiększyła się rola planowanych nakładów na cyfryzację procesów. W poprzednim naszym badaniu firm, które zadeklarowały inwestycje na ten cel było 40 proc., teraz jest aż 54 proc. Widać przekształcenia technologiczne, które przechodzi branża transportu drogowego” - powiedział Morawski.

Z badania wynika, że w najbliższych pięciu latach firmy spodziewają się, że dynamicznie zmienia się struktura rynku TSL wskutek jego konsolidacji i stopniowej dominacji dużych przedsiębiorstw (6,24 pkt.). Do innych ważnych zmian, które ulegają intensyfikacji, przedsiębiorstwa zaliczyły imigrację (6,08 pkt.) i rozwój usług o wysokiej wartości dodanej (6,04 pkt.), a także cyfryzację i automatyzację pracy kierowców (5,98 pkt.).(PAP Biznes)

gaw/ ana/