Niepewność związana z globalną polityką nie sprzyja poprawie koniunktury gospodarczej – Deloitte (wywiad)
Niepewność związana ze zmieniającą się globalną polityką nie sprzyja poprawie koniunktury gospodarczej - oceniła w rozmowie z PAP Biznes Julia Patorska, partnerka, liderka portfolio Sustainabilty & Climate w Polsce i Europie Środkowej w Deloitte. Pomimo szeregu ryzyk rok 2025 dla polskiej gospodarki powinien być lepszy niż poprzedni.
"Na horyzoncie mamy wiele czynników, które ciężko wpisać w modele ekonomiczne i tym samym mogą wpłynąć na trafność prognoz. Kluczowe znacznie ma tutaj polityka międzynarodowa – w zasadzie z dnia na dzień obserwujemy kolejne zmiany. Żyjemy w świecie bardzo mocno zglobalizowanym i pomimo że w ostatnich latach ta globalizacja nieco przyhamowała, to jednak wciąż mamy wspólne łańcuchy dostaw, a powiązania pomiędzy poszczególnymi krajami są bardzo duże. W związku z tym rynki i biznes mogą odczuwać niepewność" - powiedziała Patorska.
"Zmiany w handlu międzynarodowym będą miały znaczenie dla sytuacji gospodarczej w Polsce, choć pewnie nie będzie to tak gigantyczny wpływ jak np. ten związany z wybuchem wojny w Ukrainie czy szokiem energetycznym w latach 2021-2022. Dla rynków finansowych i biznesu tego typu niepewność jest jednak sygnałem, że być może należy wstrzymać się z niektórymi decyzjami inwestycyjnymi, a to powoduje, że kapitał pracuje w nieco inny sposób. Sama niepewność może spowodować, że w tym roku wzrost gospodarczy może jednak nie być aż tak wysoki, jak sugerują to obecne prognozy" - dodała.
Jak wskazuje ekonomistka, nowe ryzyka związane z globalną polityką handlową nakładają się na szereg innych czynników niepewności, obserwowanych w ostatnich latach.
"Jednym z nich są oczekiwania inflacyjne, które wpływają na bardziej ostrożne decyzje związane z inwestycjami czy konsumpcją. Obecny poziom inflacji w Polsce nie jest aż tak wysoki, ale CPI na poziomie 4,5-5 proc. w stosunku do celu inflacyjnego to wciąż dwa razy więcej" - oceniła Patorska.
Wśród czynników niepewności Patorska wymienia także wojnę w Ukrainie i sytuację w Chinach.
"Chiny przez wiele lat rozwijały się bardzo szybko, ale w ostatnich latach również tam obserwujemy spowolnienie. Na Chiny wpływa także wojna handlowa z USA, a to nie pozostaje bez znaczenia dla Europy, w tym również dla Polski" - powiedziała PAP Biznes ekonomistka.
"W wielu miejscach od pewnego czasu obserwujemy rosnący protekcjonizm, w samej UE stawiane są pytania o zielone inwestycje, o to, w jaki sposób liczyć emisyjność. Jest też sporo dyskusji na temat przesuwania środków, a niekoniecznie wydawania nowych. To też element niepewności, który może wpływać na dynamikę wzrostu PKB Polski" - dodała.
W ocenie Patorskiej, pozytywnie na wzrost gospodarczy wpłynie uruchomienie środków z Krajowego Planu Odbudowy i spadek inflacji.
"Pozytywnym czynnikiem dla wzrostu gospodarczego będzie z pewnością uruchomienie środków z KPO. W tym i w kolejnym roku będą one istotnie wspierały koniunkturę – nie tylko poprzez bezpośredni zastrzyk gotówki na konkretne inwestycje, ale też poprzez szereg pośrednich kanałów i tzw. efektów mnożnikowych" - powiedziała Patorska.
"Pozytywny dla wzrostu będzie też powolny spadek inflacji, zwłaszcza po pierwszym kwartale 2025 r., który powinien doprowadzić do obniżenia stóp procentowych. Obecnie realne stopy procentowe pozostają wysokie, ale spodziewamy się, że w tym roku dojdzie do cięć stóp w Polsce, a to powinno motywować firmy do inwestycji, bo pozyskanie kapitału będzie tańsze" - dodała.
W ocenie partnerki Deloitte, wiele czynników wskazuje na to, że dla polskiej gospodarki rok 2025 będzie lepszy niż poprzedni.
"Ubiegły rok zamknęliśmy ze wzrostem PKB na poziomie ok. 3 proc. i w kontekście całej Europy można uznać to za dobry wynik. Równocześnie, patrząc na historyczne wartości, to przez ostatnie lata średnio rośliśmy szybciej – blisko 4 proc. Trudno zatem jednoznacznie ocenić sytuację – jest ona lepsza w porównaniu do innych krajów, ale z perspektywy minionych dekad obserwowaliśmy wyższe wzrosty" - powiedziała PAP Biznes Patorska.
"W 2025 r. wzrost gospodarczy będzie szybszy przede wszystkim ze względu na malejącą inflację – nie tylko u nas, ale również w całej strefie euro. Wpłynie na to również normalizacja sytuacji po szoku energetycznym. To, wraz ze spadającymi stopami procentowymi, spowoduje, że koniunktura gospodarcza ożywi się jeszcze bardziej" - dodała.
Ekonomistka wskazuje, że ze względu na brak wyraźniej poprawy gospodarczej w Niemczech, obecne prognozy wzrostu PKB Polski są nieco niższe niż te formułowane w ubiegłym roku.
"Ubiegłoroczne prognozy wzrostu PKB Polski na ten rok były nieco wyższe niż obecne. Sytuację zmienił jednak brak istotnego odbicia gospodarczego w Niemczech, które są naszym kluczowym partnerem handlowym. Biorąc pod uwagę fakt, że stagnacja trwa tam stosunkowo długo, to polska gospodarka i tak wykazuje się sporą odpornością. Przez długi czas Polska podążała za sytuacją gospodarczą w Niemczech. Gdy koniunktura w Niemczech znacznie spowolniła, nasza gospodarka nadal radziła sobie całkiem dobrze" - wskazała Patorska.
"Wszystko wskazuje na to, że pomimo wielu niepewności i ryzyk, polska gospodarka wykazuje sporą odporność i wzrost w latach 2025-2026 powinien być zadowalający. Większym wyzwaniem mogą być natomiast kolejne 5-10 lat – bariery strukturalne mogą istotnie ograniczyć ten wzrost" - dodała.
DEMOGRAFIA KLUCZOWYM PROBLEMEM STRUKTURALNYM POLSKI
Zdaniem Julii Patorskiej z Deloitte głównym, strukturalnym problemem Polski jest sytuacja demograficzna.
"Na szczęście kwestia ta jest od jakiegoś czasu coraz szerzej dyskutowana – a przecież jeszcze do niedawna nie było tego tematu w publicznym dyskursie, nie mówiąc już o jego zrozumieniu w biznesie. Będzie to gigantyczne wyzwanie na najbliższe lata, zarówno jeśli chodzi o system opieki społecznej, system emerytalny, jak i o rynek pracy. Mamy coraz mniej osób w wieku produkcyjnym, stąd mimo spowolnienia gospodarczego stopa bezrobocia w Polsce praktycznie się nie zmienia" - powiedziała PAP Biznes ekonomistka.
"Odpowiedzią na wyzwanie demograficzne może być np. sięganie do grup społecznych, które są mniej aktywne zawodowo – kobiet, osób starszych, osób z niepełnosprawnościami. W najbliższych latach istotne będzie myślenie o demografii w kategorii zasobu ludzkiego jako kluczowego elementu rozwoju gospodarczego. Patrząc na klasyczną funkcję produkcji to praca, którą rozumiemy jako przepracowane godziny, jest jednym z podstawowych elementów równania" - dodała.
Drugim problemem strukturalnym polskiej gospodarki jest słabo rozwinięty rynek kapitałowy.
"Mamy niewiele debiutów na giełdzie i nielicznych inwestorów detalicznych, a zaufanie do rynku kapitałowego jest bardzo niskie. Wiele głosów wskazuje na potrzebę rozwoju, a nowy plan gospodarczy zakłada reformy w tym obszarze" - powiedziała Patorska.
Jako trzecie wyzwanie ekonomistka wymienia produktywność gospodarki.
"Zmian możemy poszukiwać w innowacjach, stosowaniu nowych technologii, cyfryzacji społeczeństwa. Rozwiązaniem częściowym będzie też przepływ pracowników z mniej do bardziej produktywnych sektorów gospodarki, choć wymaga to mobilności i zwiększonej adaptowalności" - powiedziała PAP Biznes Patorska.
"Z jednej strony rynek może sam poszukiwać rozwiązań, ale z drugiej strony to regulator może dostarczyć istotnych bodźców, np. w postaci likwidacji nieprzynoszących spodziewanych efektów ulg podatkowych" - dodała.
Patrycja Sikora (PAP Biznes)
pat/ osz/
