W handlu UE z Ukrainą muszą być utrzymane klauzule ochronne i kontyngenty - Siekierski, MRiRW
W nowej umowie dot. handlu UE z Ukrainą muszą być utrzymane kontyngenty ograniczające eksport oraz klauzule ochronne pozwalające na wprowadzenie ceł - uważa minister rolnictwa Czesław Siekierski. Poinformował też, że na 13 marca przewidziano spotkanie wspólnej, polsko-ukraińskiej komisji rządowej.
Jak przypomniał, Komisja Europejska przygotowuje się do zawarcia kolejnego porozumienia handlowego z Ukrainą. 5 czerwca br. kończy się roczna umowa o handlu UE-Ukraina, w której obowiązuje tzw. ATM, (automatyczny mechanizm ochronny), polegający na czasowym zawieszeniu ceł, ale zgodnie z którym po przekroczeniu kontyngentów KE może nałożyć cła w przypadku zakłóceń na rynku na poziomie UE lub państwa członkowskiego.
Jak mówił Siekierski na czwartkowym spotkaniu z dziennikarzami, Ukraina chce podwyższenia kontyngentów bezcłowych. "Uważamy, że powrót do wielkości zapisanych w umowie stowarzyszeniowej byłby krzywdzący dla Ukrainy, ale znaczne podwyższenie ich nie jest możliwe. Muszą też być utrzymane klauzule ochronne" - stwierdził minister. Przypomniał, że ATM zostały wprowadzone pod naciskiem Polski. Zaznaczył, że bardzo istotne jest, co dalej wydarzy się w Ukrainie w kontekście geopolitycznym.
"Strona ukraińska unika rozmów z nami (MRiRW - PAP), my jesteśmy bardzo otwarci i zabiegamy o utrzymanie rozmów, nawet jeżeli oni trochę nam uciekają" - powiedział Siekierski zapytany o rozmowy z Ukrainą. Jak zauważył, Ukraińcy "mają mocny lobbing w Brukseli".
Minister poinformował, że obecnie trwają rozmowy na poziomie ekspertów i stowarzyszeń.
"Szykujemy się na wspólną komisję rządową polsko-ukraińską 13 marca br." - powiedział i dodał, że potem odbędzie się spotkanie polskich stowarzyszeń ze stowarzyszeniami ukraińskimi z sektorów wrażliwych.
Dyrektor Departamentu Współpracy Międzynarodowej MRiRW Dorota Białczak przypomniała, że podstawą relacji handlowych między UE a Ukrainą od 2017 r. jest układ o stowarzyszeniu. Wskazała, że już w tej umowie zostały zniesione cła na ok. 30 produktów i grup produktów oraz zostały wprowadzone kontyngenty.
Białczak powiedziała, że po wybuchu wojny w Ukrainie UE starała się jak najbardziej pomóc Ukrainie liberalizując handel, a praktycznie wpuszczając ukraińską żywność na rynek europejski bez żadnych ograniczeń, nie zdając sobie sprawy z konsekwencji tej decyzji.
Zwróciła uwagę, że spowodowało to duże perturbacje na rynkach, głównie w krajach sąsiadujących z Ukrainą. Mimo to, po roku funkcjonowania umowy, przedłużono ją na tych samych warunkach. W 2024 r. na skutek wielu protestów ze strony niektórych krajów UE, Komisja zdecydowała się na wprowadzenie ograniczeń polegających na tym, że po wyczerpaniu się kontyngentu na eksport nakładane są cła.
O tym, że było to potrzebne, jej zdaniem świadczy fakt, że na wszystkie te produkty, z wyjątkiem mięsa drobiowego, zostały w ub.r. wprowadzone cła. Ale np. w przypadku eksportu jaj same cła były nie wystarczające, gdyż ze względu na bardzo niskie koszty produkcji jaj w Ukrainie, eksport do krajów UE i tak okazał się opłacalny.
"To, do czego dąży KE i Ukraina - to są negocjacje na podstawie art. 29 układu stowarzyszeniowego, który mówi, że po 5 latach od jego wejścia w życie (tj. w 2022 r.) w wyniku konsultacji liberalizacja zostaje pogłębiona" tj. kontyngenty eksportowe nie mogą być niższe niż w układzie o stowarzyszeniu - poinformowała dyrektor. Dodała, że Ukraina, dla której otworzył się rynek europejski, pod względem logistycznym jest najłatwiej dostępny, bardzo lobbuje za zwiększeniem kontyngentów.
Białczak zaznaczyła, że negocjacje KE z Ukrainą w sprawie handlu jeszcze się nie zaczęły. KE wypracowuje swoje stanowisko. MRiRW jest bardzo aktywne w tej sprawie, niedawno odbyło się spotkanie z komisarzem UE do spraw handlu i bezpieczeństwa gospodarczego Maroszem Szefczoviczem, który zapewnił, że KE uwzględni postulaty Polski.
Według dyrektor "rozmowy z Ukrainą są trudne, co wynika z tego, że stanowisko Polski i Ukrainy w tym zakresie jest rozbieżne". Powiedziała, że np. w układzie o stowarzyszeniu kontyngent dla mięsa drobiowego wynosił 90 tys. ton, a w ATM w latach 2022/2023 było to 137 tys. ton. Ukraina potwierdza chęć dalszych negocjacji, ale wskazuje, że kontyngent powinien wynosić między 137 a 170 tys. ton. "Dla nas 90 tys. ton jest trudne do przełknięcia, mając na uwadze, że nie jest to jedyna umowa o wolnym handlu" - powiedziała dyrektor.
"Polska uważa, że porozumienie z Ukrainą powinno zakładać stopniową liberalizację - tzn. taką, by rynek miał szansę się do tego dostosować, by niepotrzebne interwencje. Uważamy też, że jeżeli Ukraina i UE mają być parterami handlowymi, to musi być w tym wszystkim symetria i wzajemność" - podkreśliła Białczak. Dodała, że nie mogą to być relacje jednostronne - że Ukraina może eksportować do UE, a wobec europejskich produktów Ukraina stosuje różnego rodzaju bariery w handlu.
Powinna funkcjonować też klauzula ochronna, którą można by zastosować w przypadku wystąpienia zakłóceń na rynku lokalnym (np. w Polsce wschodniej); i musi ona dotyczyć wszystkich towarów rolnych. Natomiast KE uważa, że środki ochronne mogą być zastosowane tylko do tych produktów, które były objęte ATM, co np. nie dotyczy owoców miękkich - wyjaśniła Białczak.
Jak mówiła, Polska uważa ponadto, że powinny być równe warunki konkurencji czyli produkcja ukraińska musi być prowadzona zgodnie z tymi samymi standardami jak europejska i dotyczy to nie tylko bezpieczeństwa żywności, ale standardów zrównoważonego rozwoju typu dobrostan zwierząt czy przepisów środowiskowo-klimatycznych.
Wydaje się, że Polska pozycja negocjacyjna w sprawie handlu z UE-Ukraina jest lepsza niż w poprzednich latach, ale ostatnie słowo należy do szefowej KE - Ursuli von der Leyen - podsumowała Białczak. (PAP)
awy/ malk/