Wg MFW usuwanie barier dla podaży kredytu prywatnego w Polsce wymaga pilnej uwagi
Międzynarodowy Fundusz Walutowy ocenia, że usuwanie zbędnych barier dla podaży kredytu prywatnego w Polsce wymaga pilnej uwagi, w tym możliwe jest ograniczenie marż kredytowych - podano we wstępnych konkluzjach po misji MFW. Dalsze zaostrzenie regulacji kapitałowych dla banków powinno wg MFW równoważyć ryzyko z kosztami jego ograniczania.
"Naszym zdaniem, usuwanie zbędnych barier dla podaży kredytu prywatnego wymaga pilnej uwagi. Różnica między oprocentowaniem kredytów a stopami referencyjnymi ('marża kredytowa') jest w Polsce drugą najwyższą w UE. Strukturalnie wysokie oprocentowanie kredytu jest jednym z powodów, dla których udział kredytu w PKB pozostaje historycznie niski" - napisano w komunikacie MFW.
Zdaniem Funduszu marże można ograniczyć poprzez działania związane z podatkiem bankowym oraz ryzykiem prawnym.
MFW ocenia, że podatki od aktywów, takie jak obecny podatek bankowy, zwiększają marże odsetkowe bardziej niż podatki od zysków.
"Ponadto nie obejmuje on obligacji skarbowych, co zniechęca do udzielania kredytów sektorowi prywatnemu. Z tych powodów niedawno uchwalona przez Parlament ustawa, która zmniejsza względny udział podatku od aktywów na rzecz wyższej stawki CIT, jest krokiem w dobrą stronę. W przyszłości zachęcamy do dalszych działań i znalezienia sposobu na całkowite zastąpienie podatku od aktywów bankowych w sposób neutralny fiskalnie" - napisano.
Drugim czynnikiem wysokich marż, wg MFW, jest wysoki koszt ryzyka prawnego oraz niepewność prawna dotycząca umów kredytowych.
"W tym zakresie pozytywnie oceniamy trwające prace nad stworzeniem opcjonalnego, zgodnego z prawem, ustandaryzowanego wzoru umowy hipotecznej. Ponadto sankcje za umowy naruszające prawo dotyczące kredytu konsumenckiego mogłyby być bardziej proporcjonalne do skali naruszenia" - dodano.
Sektor bankowy w Polsce pozostaje w ocenie MFW wysoce stabilny, wspierany przez silne bufory kapitałowe i płynnościowe: wskaźnik adekwatności kapitałowej Tier 1 przekracza 20 procent, a nadwyżka kapitału względem wymogów regulacyjnych jest znacząca.
Fundusz odnotowuje, że wymogi płynnościowe Bazylei III są spełniane z dużą nadwyżką, a testy warunków skrajnych NBP wskazują na odporność systemu nawet w przypadku poważnych odpływów depozytów.
"Depozyty krótkoterminowe, które stanowią większość finansowania banków, okazały się jego stabilnym źródłem podczas ostatnich szoków, m.in. dzięki niskiej koncentracji oraz gwarancji depozytowej obejmującej około 80 procent depozytów gospodarstw domowych. Zyski banków były podwyższone w dużej mierze dlatego, że większość kredytów prywatnych (w tym dwie trzecie hipotek) ma zmienne oprocentowanie, które wzrosło wraz z zaostrzeniem polityki pieniężnej, a stawki depozytów zareagowały w mniejszym stopniu" - podaje MFW.
"Wobec ogólnej stabilności, dalsze zaostrzenie regulacji powinno starannie równoważyć poziom ryzyka z kosztami jego ograniczania" - dodano.
W tym kontekście MFW przypomina, że KNF zaproponowała nowy Wskaźnik Finansowania Długoterminowego ponad istniejące wymogi Bazylei III. Jego celem jest: i) ograniczenie ryzyka płynności wynikającego z niedopasowania terminów zapadalności poprzez wymóg większego udziału finansowania długoterminowymi instrumentami rynkowymi oraz ii) ograniczenie ryzyka stopy procentowej poprzez promowanie większego udziału hipotek o stałym oprocentowaniu.
MFW co do zasady popiera te cele, jednak ryzyka płynności, które wspomniano powyżej, wydają się być zdaniem Funduszu ograniczone, a rynek szybko zwiększa udział hipotek o stałym oprocentowaniu nawet bez takiego wskaźnika.
"Ponadto, choć większa emisja obligacji pomogłaby zdywersyfikować źródła finansowania, prawdopodobnie podniosłaby koszty kredytu, tworząc dodatkową barierę dla podniesienia strukturalnie niskiego poziomu pośrednictwa finansowego" - dodano.
Misja Międzynarodowego Funduszu Walutowego pod przewodnictwem Geoffa Gottlieba, w składzie Kareem Ismail, Moheb Malak, Alla Myrvoda oraz Yang Yang, odwiedziła Warszawę w dniach 12–24 listopada 2025 r. w ramach tegorocznych konsultacji na mocy Artykułu IV Statutu MFW. (PAP Biznes)
tus/ osz/
